آشغالگیر فاضلاب و بررسی انواع آن

 شاید چیزی به اندازه فاضلاب، آلوده و مملو از مواد اضافی نباشد. از آنجا که فاضلاب در فرآیندهای مختلف روزمره و صنعتی ایجاد می‌شود، علاوه بر آلودگی‌های شیمیایی و آلی، شامل حجم انبوهی از زباله‌ها و آشغال‌ها می‌باشد. آشغال‌ها می‌توانند شامل هر نوع جسمی باشند. پارچه، کاغذ و مقوا، دستمال کاغذی، چوب، خورده‌های شیشه، سفال و چینی، شاخ و برگ درختان، ماسک و دستکش، قطعات پلاستیکی، بطری‌های آب معدنی، ظروف دارو و هزاران زباله‌ی دیگر، به شکل گسترده در فاضلاب‌ها دیده می‌شوند. در اولین گام تصفیه فاضلاب حتما باید نسبت به حذف و جداسازی زباله‌ها اقدام نمود. زیرا این اجسام شناور و معلق و حتی ته‌نشین شده، سبب گرفتگی لوله‌ها، پمپ‌ها، بخش هوادهی و سایر تجهیزات شده و صدمات جبران ناپذیری به سیستم تصفیه فاضلاب وارد می‌کنند. وظیفه آشغال گیر، پاکسازی اولیه فاضلاب از این اجسام مزاحم و محافظت از تجهیزات تصفیه فاضلاب می‌باشد. فرآیند آشغال گیری ممکن است شامل چند مرحله باشد و با کمک دستگاه‌ها و روش‌های مختلف انجام شود.

شرکت بهاب در زمینه طراحی، ساخت و نصب انواع زباله گیر صنعتی به صورت مکانیکی و دستی آماده ارائه خدمات فنی مهندسی می‌باشد. جهت مشاوره و ثبت سفارش، کافیست فرم تصفیه آب و فاضلاب صنعتی بهاب را تکمیل نموده و یا از طریق شماره تلفن‌های 02186027905 - 02634606148 ، واتس اپ و تلگرام 09359103243 و یا چت آنلاین با کارشناسان تصفیه آب بهاب در ارتباط باشید. 

آشغالگیر فاضلاب چیست و چه اهمیتی دارد؟ Wastewater Screening

ورود هر نوع زباله به حوضچه‌های تصفیه خانه فاضلاب می‌تواند تبعات جبران ناپذیری را داشته باشد:

• گرفتگی لوله‌های انتقال فاضلاب و لجن
• گرفتگی شیرآلات
• خرابی پمپ‌های مستغرق
• خرابی پروانه‌های تجهیزات استفاده شده در فاضلاب
• صدمه دیدن دیفیوزرهای هوادهی
• استهلاک تجهیزات فاضلاب

از آنجا که در رفع ایراد از سیستم تصفیه فاضلاب، عموما نیاز به تخلیه آن وجود دارد، عملیات سرویس بسیار پرهزینه و زمان‌بر خواهد شد. از این رو اجبارا باید واحد اشغالگیر در هر تصفیه خانه فاضلاب طراحی و نصب گردد. آشغالگیر فاضلاب ممکن است از یک شبکه آهنی که دارای سوراخ‌های با اندازه مشخص است تشکیل شده باشد و یا به صورت میله‌ای، توری، یا شکل‌های دیگر طراحی گردد.

انواع آشغالگیر در تصفیه فاضلاب

زباله گیرهای صنعتی را از لحاظ شکل طراحی می‌توان به چند دسته تقسیم نمود:

• آشغالگیر میله ای Wastewater Bar Screen

  • یک صفحه که از تعداد زیادی میله‌ی کنار هم که با فواصل مشخصی نصب شده‌اند، تشکیل شده است. فواصل میله‌ها می‌تواند بین 2 تا 15 سانتی‌متر باشد.

• آشغالگیر مشبک Mesh screening

  • یک صفحه توری شکل است که اندازه روزنه‌های آن با توجه به دقت مورد نظر تعیین می‌شود. صفحات مشبک عموما زمانی که نیاز به دقت‌های بالا برای پاکسازی زباله باشد، کاربرد بیشتری دارند.

آشغالگیرها از لحاظ دقت پاکسازی به چند دسته تقسیم می‌شوند:

• آشغالگیر دهانه درشت (Coarse Screen)

  • که به نام آشغال گیر درشت هم شناخته می‌شود. سوراخ‌ها یا فضاهای قابل عبور در این آشغال گیر، بزرگتر از سایر نمونه‌ها بوده و عموما بین 6 تا 15 سانتی‌متر هستند. هدف از طراحی و نصب آشغالگیر دهانه درشت، حذف اجسام با ابعاد بزرگ است. این زباله گیرها معمولا به صورت میله‌ای Bar Screen یا Rckes Screen شناخته می‌شوند. در صورت وجود زباله‌های بزرگ، ترجیح داده می‌شود حذف آشغال‌ها طی دو مرحله انجام شود و در این صورت زباله گیر درشت به عنوان مرحله تصفیه اولیه نصب خواهد شد.

• آشغالگیر دهانه متوسط (Medium Screening)

  • فاصله‌های میله‌ها یا اندازه حفره‌ها بین 2 تا 6 سانتی‌متر در نظر گرفته می‌شود. این زباله گیر را برای اجسام با اندازه متوسط بکار می‌برند.

• آشغالگیر دهانه ریز (Fine Screens)

  • که به نام آشغال گیر دهانه تنگ هم شناخته می‌شود. عموما فاصله‌های موجود بین 1 تا 2 سانتی‌متر است. اگرچه ممکن است فواصل را 3 سانتی‌متر هم درنظر بگیرند. این زباله گیرها برای حذف اجرام و جامدات ریزتر طراحی و نصب می‌شوند.

• آشغالگیر میکرو (Micro Screening)

  • در صورتیکه نیاز باشد جامدات معلق را با دقت بالایی فیلتر نماییم از این نوع آشغالگیر میکرو یا آشغالگیرهای با دهانه خیلی ریز استفاده می‌شود. عموما اندازه منافذ بین 10 تا 50 و گاهی تا 100 میکرون در نظر گرفته می‌شود. به دلیل ریز بودن منافذ، حتما باید مراحل زباله گیری دهانه ریز برای آن اجرا شده باشد.

آشغالگیرهای فاضلاب از لحاظ روش کار به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند:

• آشغالگیر دستی فاضلاب Manual Screening

  • در این آشغال گیرها یک شبکه توری شکل و یا ساختار میله‌ای در مجرای ورودی فاضلاب نصب می‌شود. شبکه با زاویه 45 تا 60 درجه قرار گرفته و هر نوع زباله‌ای را که دارای ابعاد بزرگتر از روزنه‌ها باشد، گیر می‌اندازد. طبعا پاکسازی آشغالگیر و خارج نمودن زباله‌ها باید توسط اپراتور و در فواصل زمانی مشخصی انجام شود. برای این کار می‌توان از یک چنگک استفاده نمود و زباله‌ها را خارج و در محلی جمع‌آوری نمود. از آنجایی که اغلب آشغالگیرهای دستی به صورت میله‌ای ساخته می‌شوند، آن را با نام Manual Bar Screen هم می‌شناسند. در صورتیکه حجم فاضلاب تا 40 مترمکعب در ساعت باشد (معادل 1000 مترمکعب در شبانه روز) می‌توان از آشغالگیر دستی استفاده نمود.
  • مزایای آشغالگیر دستی عبارتند از:
    • هزینه پایین ساخت
    • طراحی ساده
    • نصب آسان
    • کارکرد بدون نیاز به مصرف انرژی
    • توانایی عبور دادن جریان زیادی از فاضلاب
    • انسداد کم صفحات زباله‌گیر
    • بدون نیاز به سرویس و تعمیر
  • زباله گیر دستی در مواردی استفاده می‌شود که:
    • حجم فاضلاب کم باشد.
    • میزان زباله‌های موجود در فاضلاب زیاد نباشند.
    • فاضلاب آلودگی میکروبی و رادیواکتیو نداشته باشد که سلامتی اپراتور را تهدید نماید.
    • امکان سرکشی اپراتور برای پاکسازی زباله‌ها وجود داشته باشد.
    • دسترسی به برق برای راه‌اندازی آشغالگیر مکانیکی نباشد.
    • برای کاهش بار و فشار کاری آشغالگیر مکانیکی نیاز باشد یک مرحله پاکسازی دستی را قبل از آن لحاظ نماییم.

• آشغالگیر مکانیکی Mechanical Screening

  • در صورتیکه حجم فاضلاب زیاد بوده یا حاوی مقادیر زیادی زباله باشد و یا به دلیل آلودگی زیاد نتوان از روش دستی استفاده نمود (مانند زباله‌های بیمارستانی) از آشغالگیر مکانیکی بهره گرفته می‌شود. در آشغالگیر مکانیکی، چندین سبد، بازو یا چنگک وجود دارد که دائما در حال حرکت بوده و زباله‌ها را از درون فاضلاب بیرون کشیده و از سمت دیگر خارج می‌کنند. برای تمییز نمودن و تخلیه زباله‌ها چندین مکانیسم طراحی شده است که برخی از معروف‌ترین آنها عبارتند از:
    • صفحات بالا رونده: وظیفه انتقال زباله و پاکسازی به عهده یک شانه یا چنگک است که قابلیت حرکت به بالا و پایین را دارد. این مدل به نام صفحات رفت و برگشت یا شانه‌های رفت و برگشت هم شناخته می‌شود.
    • صفحات زنجیری: یک زنجیر که قابلیت حرکت به سمت جلو و عقب را دارد، سبب پاکسازی زباله می‌شود.
    • صفحه نواری پیوسته: یک نوار که به صورت مداوم در حال حرکت است، می‌تواند جداسازی زباله‌ها را با دقت و کیفیت زیادی انجام دهد.

• آشغال گیر سبدی Basket Screening

  • یک نوع از آشغالگیرهای فاضلاب است که به دلیل طراحی خاص آن به این شکل نامگذاری شده است و می‌تواند در گروه آشغالگیر دستی یا آشغالگیر مکانیکی قرار گیرد. یک سبد فلزی که معمولا به شکل توری ساخته می‌شود، در مسیر ورودی فاضلاب قرار داده شده و وظیفه جمع‌آوری زباله‌ها را به عهده دارد. طول و عرض سبد ممکن است از چند ده سانتی‌متر تا چندین متر باشد. همچنین برای تخلیه سبد ممکن است مکانیسم دستی یا مکانیکی طراحی شود. آشغال گیرهای سبدی در مواردی استفاده می‌شوند که حجم زباله زیاد نباشد.

اهمیت سرویس و نگهداری از آشغالگیر فاضلاب و نکات مهم در این خصوص

آشغالگیرهای مکانیکی، فرآیند جداسازی زباله‌ها را به صورت خودکار و شبانه‌روزی انجام می‌دهند. تنها اقدام لازم سرکشی منظم برای اطمینان از عملکرد دستگاه است. اما در آشغالگیرهای دستی باید متناسب با حجم زباله موجود در فاضلاب، نسبت به سرکشی و پاکسازی آن اقدام نمود. در صورتیکه با عدم پاکسازی زباله توسط اپراتور در حالت دستی و یا با خرابی و از کار افتادن سیستم زباله گیر در حالت خودکار، حجم زیادی از زباله پشت میله‌ها و توری جمع شود، مشکلات زیر در تصفیه خانه فاضلاب ایجاد خواهند شد:

• بالا آمدن سطح فاضلاب در مجاری ورودی و کانال‌های قبل از آن. این مساله خود می‌تواند سبب نشت فاضلاب به محیط اطراف شود.
• عدم ته‌نشینی مناسب مواد آلی موجود در فاضلاب درون حوضچه‌ها که سبب کاهش سطح اکسیژن و ایجاد فعالیت باکتری‌های بی‌هوازی و تولید گازهای بدبو و خطرناک می‌شود.
• در صورتیکه دائما حجم زیادی از زباله در آشغالگیر جمع می‌شود:
  • برای آشغالگیر دستی باید زمان‌های بازدید و پاکسازی کوتاه‌تر گردد.
  • آشغالگیر مکانیکی باید از لحاظ ظرفیت و سرعت عملکرد بررسی شده و در صورت نیاز نسبت به ارتقاء آن اقدام گردد.
• در زمان‌هایی که حجم ورودی فاضلاب بیش از حد پیش‌بینی شده می‌شود، کنترل وضعیت آشغالگیر باید در فواصل زمانی کوتاه‌تری انجام گیرد تا از گرفتگی و پس زدن فاضلاب جلوگیری شود.
• روند تمیزکاری در آشغالگیر دستی باید به صورت منظم و روزانه انجام شود تا از فساد آشغال‌ها و ایجاد بوی تعفن جلوگیری گردد.
• برای جلوگیری از تجمع آشغال‌ها در زباله گیر مکانیکی، باید زنجیر و بخش‌های متحرک به صورت مرتب روغن‌کاری و گریس‌کاری شوند.
• از آنجا که ممکن است به دلیل فعالیت باکتری‌های بی‌هوازی گاز خطرناک h₂s تولید گردد، باید ملاحظات ایمنی را در این خصوص رعایت نمود:
  • گاز h₂s قابلیت انفجار دارد. این موضوع خصوصا در زمان‌هایی که آشغالگیر در فضای بسته نصب شده، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. لازم است محیط از تهویه مناسب برخوردار باشد.
  • گاز h₂s قابلت خورندگی بالایی دارد و سبب خوردگی فلزات آشغالگیر و پوسیدگی سریع آنها می‌شود.
  • جهت جلوگیری از مسمومیت اپراتور، باید استفاده از ماسک‌های فیلتردار به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد.
• هنگام سرویس یا تمیز کردن آشغالگیر مکانیکی، حتما دستگاه خاموش شود و برق آن قطع گردد.
• به دلیل آلودگی زیاد محیط آشغالگیر، حین کار باید از دستکش مناسب استفاده شود.
• عموما ارتفاع آشغال گیر زیاد است و اپراتور حین کار باید ضمن رعایت ایمنی، احتیاط لازم را برای جلوگیری از سقوط داشته باشد.

قیمت آشغالگیر دستی فاضلاب

هزینه تمام شده آشغالگیر دستی به موارد زیر بستگی دارد:

• ساختار طراحی، میله‌ای بودن یا مشبک بودن آن
• جنس میله‌ها یا شبکه فلزی استفاده شده
• قطر میله‌ها یا ضخامت میله‌های صفحه مشبک
• تعداد میله‌ها یا تراکم در صفحه مشبک
• ابعاد کلی آشغالگیر