اهمیت اکسیژن در آکواریوم چقدر است و اکسیژن آب تحت تاثیر چه عواملی کم و زیاد می شود؟ اینها موضوعاتی است که غالباً مورد بحث و بررسی قرار نمی گیرند. بدیهی است که ماهی ها برای تنفس به اکسیژن نیاز دارند. خصوصا آنهایی که تحرک زیادی دارند یا آنها که جثه بزرگتری دارند! اما فقط ماهی ها را در نظر نگیرید، گیاهان هم در طول شب برای زنده ماندن به اکسیژن نیاز دارند. حتی باکتری های مفید هم برای تجزیه مواد زائد (اکسیژناسیون) به اکسیژن کافی نیاز دارند. می بینید که تداوم هر آنچه در آکواریوم تان زندگی نامیده می شود، بدون اکسیژن ممکن نیست!
چه مواردی سبب مصرف اکسیژن در آکواریوم می شوند؟
غیر از ماهی ها، فعالیت گیاهان در شب و باکتری ها، که درباره آن توضیح داده شد، اکسیژن طرفداران دیگری هم دارد! شاید باور نکنید اما هر گیاهی که میپوسد اکسیژن مصرف میکند! اساسا هر آنچه در آکواریوم از بین می رود و یا خراب می شود، اکسیژن را مصرف کرده و کاهش می دهد. ماهیان بیمار یا مرده، صخره های در حال پوسیدگی و غذای خورده نشده ماهیان، فقط چند موردی هستند که باعث کاهش اکسیژن می شوند. اسیدهای آلی، پروتئین ها و کربوهیدرات ها نیز با مصرف اکسیژن، می توانند سطح اکسیژن موجود در آکواریوم را کاهش دهند.
اکسیژن به چه شکلی وارد آب آکواریوم می شود؟
اکسیژن به چند روش کلی وارد آکواریوم می شود:
- جذب اکسیژن از طریق سطح آب Surface agitation
- فتوسنتز گیاهان در روز Plant photosynthesis
- وارد کردن هوا به داخل آب از طریق تجهیزاتی مانند پمپ هوا آکواریوم
همچنین برخی موارد در افزایش جذب هوا موثرند. به عنوان نمونه ایجاد گردش آب از طریق واتر پمپ آکواریوم ، میتواند جذب اکسیژن سطحی را افزایش دهد. بررسی تاثیر پمپ هوا و سنگ هوا در آکواریوم
میزان اکسیژن قابل حل در آب آکواریوم چقدر است؟
میزان اکسیژن قابل حل (اشباع) در آب آکواریوم به درجه حرارت آب و میزان شوری آن بستگی دارد. افزایش دما سبب می شود اکسیژن کمتری در آب باقی بماند. بنابراین آب سرد قابلیت ذخیره اکسیژن بیشتری را دارد. از طرف دیگر، افزایش شوری باعث می شود که اکسیژن کمتری در آب حل شود. پس آب شیرین حجم بیشتری از اکسیژن را در خود نگه می دارد. اما واقعیت این است که دما و شوری آب آکواریوم را نمی توان تغییر داد. زیرا ماهیها نسبت به تغییرات هردو به شدت حساس هستند.
جدول زیر میزان اشباع اکسیژن در دماهای مختلف را نشان می دهد. در ستون سمت راست، درجه حرارت آب به سانتی گراد و فارنهایت لیست شده است.
همچنین در بالای جدول میزان شوری های مختلف آب در واحد ppt مشخص شده است.
بر اساس دمای هر آب و میزان شوری آن، سلول های جدول میزان اکسیژن محلول را در واحد میلی گرم در لیتر (ppm) mg/l نشان می دهند.
| میزان شوری آب به ppt | ||||||||
| C (F) درجه آب | 0 | 5 | 10 | 15 | 20 | 25 | 30 | 35 |
| 18 (64.4) | 9.45 | 9.17 | 8.90 | 8.64 | 8.38 | 8.14 | 7.90 | 7.66 |
| 20 (68.0) | 9.08 | 8.81 | 8.56 | 8.31 | 8.06 | 7.83 | 7.60 | 7.38 |
| 22 (71.6) | 8.73 | 8.48 | 8.23 | 8.00 | 7.77 | 7.54 | 7.33 | 7.12 |
| 24 (75.2) | 8.40 | 8.16 | 7.93 | 7.71 | 7.49 | 7.28 | 7.07 | 6.87 |
| 26 (78.8) | 8.09 | 7.87 | 7.65 | 7.44 | 7.23 | 7.03 | 6.83 | 6.64 |
| 28 (82.4) | 7.81 | 7.59 | 7.38 | 7.18 | 6.98 | 6.79 | 6.61 | 6.42 |
| 30 (86.0) | 7.54 | 7.33 | 7.14 | 6.94 | 6.75 | 6.57 | 6.39 | 6.22 |
توجه داشته باشید که شوری 0 با آکواریوم آب شیرین مطابقت دارد. به عنوان مثال، یک آکواریوم آب شیرین با دمای 75 F می تواند 8.4 ppm اکسیژن را حل کند. یک مخزن آب شور با دمای 82.4F و شوری 15ppt می تواند 7.18 اکسیژن را حل کند.
حداکثر اشباع اکسیژن در آب 100٪ است. اما میزان اشباع متوسط در آکواریوم ها حدود 70٪ است. دقت کنید که سطح اکسیژن محلول در طول روز متفاوت است. همچنین سطح اکسیژن در روز بیشتر از شب است، البته اگر در آکواریوم خود گیاه دارید. در طول شب نیز کمترین مقدار اکسیژن در ساعات پایانی شب می باشد. در روز نیز سطح اکسیژن در ساعات اولیه صبح کمترین مقدار است و به مرور در طول روز افزایش پیدا میکند.
برخی از دلایلی که سبب پایین بودن سطح اکسیژن در آکواریوم می شوند عبارتند از:
- اگر آکواریوم گیاهی دارید، و زمان استفاده از نور کم است، سطح اکسیژن آکواریوم شما کم خواهد شد. زیرا گیاهان تنها در صورت وجود نور شروع به تولید اکسیژن می کنند و در زمان تاریکی معکوس عمل کرده و اکسیژن را مصرف می کنند.
- اگر غذای زیادی به ماهیان داده شود، عموما پس ماند غذاها، با گیر کردن در لابلای شن بستر، گیاهان و فیلترها، شروع به تجزیه کرده و این سبب مصرف بیشتر اکسیژن می شود.
- اگر آب آکواریوم شما راکد است، تبادل اکسیژن از طریق سطح به خوبی انجام نشده و این سبب کاهش اکسیژن می شود.
- اگر سطح موثر آب در آکواریوم کم است، طبیعتا میزان تبادل اکسیژن پایین آمده و آب از لحاظ اکسیژن فقیر می شود.
- اگر در آکواریوم ماهی مرده، گیاهان پوسیده و یا سایر آبزیان مرده وجود داشته باشند، حین فساد و تجزیه، اکسیژن زیادی مصرف خواهد شد.
- اگر تعداد ماهیان آکواریوم بیشتر از میزان مجاز برای آکواریوم شما باشد، مصرف اکسیژن بالا رفته و با کمبود آن روبرو خواهید شد.
- اگر ماهیان دارای تحرک و مصرف بالای اکسیژن زیاد باشند، اکسیژن به سرعت تمام شده و دچار کمبود اکسیژن می شوید.
مقاله چگونه حجم موثر آب آکواریوم و سطح موثر آکواریوم را حساب کنیم را می توانید از طریق لینک قبل مطالعه نمایید.
مفهوم ردوکس در اکسیژن محلول
اصطلاح دیگری که در رابطه با اکسیژن محلول در آب آکواریوم بکار می رود، ردوکس Redox است. به بیان ساده Redox به رابطه اکسیژن و میزان ضایعات و زباله های آکواریوم اشاره دارد. هر چه ضایعات، فضولات و مواد پوسیدنی بیشتر باشد، چون مصرف اکسیژن بالا رفته و با کمبود اکسیژن روبرو می شویم، پتانسیل Redox کمتر می شود. Redox را می توان در میلی ولت اندازه گیری کرد و دامنه آن باید بین 150 تا 250 میلی ولت باشد.
Redox همچنین به میزان اکسیژن مورد نیاز بیولوژیکی biological oxygen demand (BOD) مربوط می شود. BOD اندازه گیری میزان اکسیژن مورد نیاز برای تجزیه ضایعات ایجاد شده در آکواریوم است. هرچه مقدار BOD بالاتر باشد، کیفیت آب بدتر است. مقدار BOD قابل قبول حدود 1-2 میلی گرم در لیتر mg/l (ppm) است.
در صورت هرگونه سوال یا مشاوره تلفنی می توانید از طریق شماره های 02186027905 - 02634606148، واتس اپ، تلگرام تصفیه آب 09129418377 ، آدرس ایمیل info@wfiltration.com و یا چت آنلاین با کارشناسان تصفیه آب بهاب در ارتباط باشید.
**ن/***