بررسی اثربخشی روشهای تصفیه آب در کنترل بیماریهای آب آرشیو مقالات

یکی از علل اصلی مرگ و میر بین کودکان خردسال، در کشورهای در حال توسعه استفاده از آب آلوده می باشد. در کشورهای توسعه نیافته، استفاده از آب ناسالم و تصفیه نشده باعث ابتلای کودکان به اسهال شده که بسیاری از خانواده ها را دچار مشکل کرده است. در مناطق محروم که سیستم دفع و جمع آوری فاضلاب وجود ندارد، بسیاری از عوامل مسری مرتبط با اسهال از طریق مدفوع به آب وارد می شوند و آب شرب را آلوده می کنند.

در مناطق محروم این کشورها،مردم از آب روخانه ها و آبهای سطحی و جاری استفاده می کنند که بدلیل وارد شدن فاضلابها به آبهای سطحی، همواره خطر ابتلا به بیماری وجود دارد. برای بهبود کیفیت آب شرب، سعی شده به مردم اموزش داده شود که از منابع آب های زیرزمینی مانند چشمه، چاه و آب باران های جمع‌آوری شده که سالمتر و مطمین تر هستند استفاده کنند. استفاده از دستگاه تصفیه آب خانگی بدلیل نبود برق و عدم پرداخت هزینه توسط مردم، امکان پذیر نیست. برای بهبود کیفیت آب آشامیدنی، فعالیت هایی نظیر جوشاندن آب، کلرزنی، فیلتراسیون ساده یا گندزدایی خورشیدی که اصولا در خانه انجام می‌شود، صورت می گیرد.

تحقیقات زیادی برای رفع مشکل کیفیت آب در مناطق محروم و امکان طراحی دستگاه تصفیه آب مقرون به صرفه انجام شده است. در این مقاله قصد داریم به یکی از تحقیقات بپردازیم.

اهداف تحقیق در زمینه تصفیه آب

ارزیابی کارایی فعالیت های انجام شده در تصفیه آب است. هدف این است که مشخص شود تلاشها برای طراحی و تولید دستگاه تصفیه آب خانگی در مناطق محروم، تا چه اندازه در بهبود کیفیت آب اثر داشته و به چه میزان توانسته است از ابتلا به بیماری کشنده اسهال جلوگیری کند.

روش های تحقیق برای بررسی کیفیت تصفیه آب

تحقیقات انجام شده در زمینه بیماری های مسری، در مراجع مختلف علمی مانند (11 نوامبر 2014)، مرکزی (کتابخانه کوچران، 7 نوامبر 2014)، مدلین (1966 تا 10 نوامبر 2014)، EMBASE (1974 تا 10 نوامبر 2014)، و LILACS (1982 تا 7 نوامبر 2014)  ثبت گردیده است. همچنین جهت ارایه نتایج تحقیق در کنفرانس های کیفیت آب شرب، با سازمان هایی که در این زمینه فعالیت می کنند، ارتباط برقرار کرده و منابع مرتبط با این موضوع از 11 نوامبر 2014 بررسی شده است.

معیار انتخاب برای آزمایش تصفیه آب:

آزمایشهای کنترل شده تصادفی و یا شبه تصادفی بوده است. از این آزمایشها جهت مقایسه فعالیت هایی استفاده شده که برای بهبود کیفیت میکروبیولوژیکی آب آشامیدنی انجام شده اند. این آزمایشها بدون در نظر گرفتن کودکان و بزرگسالانی که بیماری اسهال در محیط زندگی آنها اندمیک می باشد انتخاب شده اند.

نتایج:

چهل و پنج خوشه RCT ، دو شبه RCT و هشت بررسی CBA انجام شد و در این آزمایشها بیش از 84000 شرکت کننده که همگی بر اساس معیارهای درستی انتخاب شده بودند، شرکت کردند.

50 بررسی در کشورهای کم درآمد یا درآمد متوسط، 30 بررسی در کشورهای بامنابع آب بهبود نیافته و 34 بررسی در کشورهای با آب تصفیه شده ضعیف انجام شد.

در نتایج اولیه که از بیشتر بررسی‌ها بدست آمد، وجود بیماری اسهال گزارش شد اما طی بررسی ها مشخص شد که در بیش از 80% بررسی‌ها تشخیص نادرست انجام شده است. در حال حاضر شواهد کافی جهت بهبود کیفیت آب در منابع وجود ندارد و این سوال مطرح است که آیا بهبودهای مبتنی بر منابع آب مثل چاه‌های محافظت شده، جایگاه شیر آب عمومی، کلرزنی یا فیلتراسیون منابع عمومی آب، بطور پیوسته باعث کاهش اسهال می‌شوند یا خیر ؟

هیچگونه بررسی در خصوص ارزیابی منابع آب لوله‌ کشی تصفیه شده منازل یافت نشد.

فعالیت های انجام شده از جمله گند زدایی آب، جهت بهبود کیفیت آب آشامیدنی  برای استفاده در سطح خانگی می‌تواند تا حدود یک چهارم باعث کاهش اسهال شود. (محصولات کلرزنی خانگی: RR 0.77, 95% CI 0.65  تا 0.91 14 آزمایش، 30746 شرکت کننده، شواهد با کیفیت پایین، ساشت‌های گندزدایی و دلمه سازی: RR 0.69, 95% CI 0.58 تا 0.82 چهار آزمون، 11788 شرکت کننده، شواهد کیفیتی متوسط)

 هرچند، ناهمگنی ذاتی در اندازه اثر بین بررسی‌های فردی وجود داشت.

انواع دستگاه تصفیه آب ساده که به روش فیلتراسیون کار می کنند، می توانند تا 50 درصد باعث کاهش اسهال شوند (RR 0.48، 95% CI 0.38  تا 0.59 18 آزمون، 15582 شرکت کننده، شواهد کیفیتی متوسط).

با استفاده از انواع دستگاه تصفیه آب سرامیکی، سیستم‌های شن زیستی و فیلترهای LifeStraw، کاهش قابل توجه بیماری اسهال نشان داده شد. (سرامیک: RR 0.39, 95% CI 0.28  تا 0.53، هشت آزمون، 5763 شرکت کننده، شواهد کیفیتی متوسط، شن زیستی: RR 0.47, 95% CI 0.39 تا 0.57، چهار آزمون، 5504 شرکت کننده، شواهد کیفیتی متوسط؛ LifeStraw: ®: RR 0.69, 95% CI 0.51  تا 0.93، سه آزمون، 3259 شرکت کننده، شواهد کیفیت پایین).

تنظیم کیفیت دستگاه تصفیه آب و استفاده از فلیتر آب باکیفیت، تنها در مناطق پردرآمد ارزیابی شد (RR 0.81, 95% CI 0.71  تا 0.94، سه آزمون، 1056 شرکت کننده، مدل اثرات ثابت).

کم هزینه ترین روش تصفیه آب، گند زدایی خورشیدی آب (SODIS) بوده که بوسیله توزیع بطری‌های پلاستیکی با رها کردن بطری‌های پر شده در معرض نور مستقیم خورشید به مدت شش ساعت پیش از نوشیدن می تواند تا حدود یک سوم باعث کاهش اسهال می‌شود (RR 0.62, 95% CI 0.42  تا 0.94، چهار آزمون، 3460 شرکت کننده، شواهد با کیفیت متوسط).

در زیرگروه تحلیل، اثرات بزرگتر در آزمون‌هایی با پیوستگی بیشتر و آزمون‌هایی دیده شد که محفظه ذخیره‌سازی امنی داشتند.

در بیشتر موارد، کاهش اسهال نشان داده شده در این بررسی‌ها در زمینه‌هایی با منابع آب بهبود یافته، بهبود نیافته و بهداشتی‌سازی، مشهود بود.

نتیجه‌گیری نویسندگان

فعالیت های انجام شده جهت بهبود کیفیت آب به طور کلی در جلوگیری از اسهال موثر است و مداخلات صورت گرفته برای بهبود کیفیت آب در سطح خانوار موثرتر از منابع موجود است. ناهمگونی قابل توجهی در میان آزمایشات، دیده شده که نشان می دهد میزان واقعی اثربخشی ممکن است به شرایط مختلفی بستگی داشته باشد، که تحقیقات تا به امروز نتوانسته اند توضیح جامع و کاملی ارائه دهند. 

بررسی‌های بیشتر در خصوص ارزیابی اثرات کلر زنی آب در جهت مصرف خانوار به بهبود دانش ما کمک خواهد کرد. در خصوص ارزیابی راهکارهای برنامه‌نویسی جهت بهینه‌سازی پوشش و استفاده طولانی مدت از این مداخلات بین جمعیت‌های آسیب‌پذیر نیز می‌تواند به بهبود نتایج سلامتی کمک کند.

***