
انسانها قرنها آب را ذخیره و توزیع میکردهاند. در گذشته، وقتی افراد به عنوان شکارچی زندگی میکردند، آب رودخانه برای آشامیدن استفاده میشد. وقتی افراد بصورت دائمی و برای مدت طولانی در یک مکان میماندند، معمولا نزدیک رودخانه یا دریاچه مستقر می شدند. وقتی رودخانه یا دریاچهای در آن منطقه وجود نداشت، مردم از آب زیرزمینی برای آشامیدن استفاده میکردند. یا از طریق پمپ آب چاه را استفاده می کردند. زمانیکه جمعیت انسانها بطور گستردهای شروع به رشد کرد، منبع آب دیگر کافی نبود. آب آشامیدنی مورد نیاز میبایست از منابع مختلفی استخراج شود.
حدود 7000 سال پیش، جریکو Jericho (اسرائیل، شکل 1) آب را در چاه هایی که به عنوان منابع مورد استفاده قرار گرفت، ذخیره کردند. مردم هم شروع به ساختن سیستمهای انتقال آب کردند. انتقال از طریق کانالهای ساده که در شن یا سنگ فرو می برد، انجام میشد. بعدها استفاده از لوله توخالی شروع شد. مصریها از درختهای نخل تو خالی و چینیها و ژاپنیها از بامبو استفاده میکردند. سرانجام یک نفر شروع به استفاده از رس، چوب و حتی فلز کرد.
در Perzia، مردم به دنبال رودخانهها و دریاچههای زیرزمینی بودند. آب از طریق سوراخها به چاههای زیر زمین میرفت. حدود 3000 سال پیش از میلاد، شهر موهنجودارو Mohenjo-Daro (پاکستان) از منبع آب بسیار گستردهای استفاده میکرد. در این شهر امکانات حمام عمومی با سیستم آبگرمکن و گرمابه وجود داشت.
شکل 1: محل حمام در موهنجودارو، پاکستان
در یونان باستان آب چشمه، آب چاه و آب باران از ابتدا استفاده میشد. به دلیل افزایش سریع جمعیت شهری، یونانیها مجبور بودند آب را در چاهها ذخیره کرده و آن را از طریق شبکه توزیع به مردم منتقل کنند. آب استفاده شده از طریق فاضلاب، همراه با آب باران حمل می شد. وقتی درهها پر میشدند، آب از طریق تپهها تحت فشار قرار میگرفت. یونانیها جزو اولین افرادی بودند که به کیفیت آب علاقمند شدند. آنها از حوضچههای هوادهی برای تصفیه آب استفاده کردند.
رومیها بزرگترین معماران و سازندگان شبکههای توزیع آب در تاریخ بودند. آنها از رودخانه، چشمه یا آب زیرزمینی برای تهیه آب استفاده میکردند. رومیها روی رودخانهها سد میساختند تا باعث شکلگیری دریاچه شوند. آب دریاچه هوادهی و سپس استفاده میشد. آب چشمه به دلیل کیفیت آن محبوبترین نوع آب بود. برای انتقال آب، کانالهای آب ساخته شدند. آب از طریق این کانالهای آب تا ده مایل منتقل میشد. لولهکشی شهرها از بتن، سنگ، برنز، نقره، چوب یا سرب بود. آب در مقابل آلاینده های خارجی محافظت شده بود.
شکل 2: یک کانال آب رومی
پس از سقوط امپراتوری روم، دیگر از کانالهای آب استفاده نشد. از سال 500 تا 1500 پس از میلاد، توسعه کمی در حوزه تصفیه آب صورت گرفت. در قرون وسطی، شهرهای بیشماری ظاهر شدند. در این شهرها از لولهکشی چوبی استفاده میشد. آب از رودخانهها یا چاهها یا از بیرون شهر استخراج میشد. به سرعت شرایط بسیار غیر بهداشتی شد، چون فاضلاب و پسماند در آب تخلیه میشد. افرادی که از این آب مینوشیدند بیمار میشدند و اغلب می مردند. برای حل این مشکل مردم آب آشامیدنی را از خارج از شهر، که در آن رودخانه ها آلوده نبود، می آوردند. این آب توسط حاملهای آب به شهر آورده میشدند.
اولین منبع آب آشامیدنی که آب کل شهر را تامین میکرد در سال 1804 در اسکاتلند توسط جان گیب John Gibb ساخته شد تا آب را به کل شهر برساند. طی سه سال، آب تصفیه شده به گلاسگو Glasgow منتقل شد. در سال 1806 پاریس یک تاسیسات تصفیه آب بزرگ راهاندازی کرد. آب پیش از تصفیه شدن 12 ساعت ساکن میماند. فیلترها شامل ماسه و زغال چوب بودند و هر شش ساعت تعویض میشدند. در سال 1827، جمیز سیمپسون James Simpson انگلیسی یک فیلتر شنی برای تصفیه آب آشامیدنی ساخت. امروزه، همچنان این روش تصفیه آب برای سلامت عمومی بسیار کاربرد دارد.
**ن