این مقاله، گزارشی است درباره مصرف بطری های آب شرب در ایالات متحده و سایر نقاط جهان و دربرگرنده مصاحبه ای است که نشنال جئوگرافی National Geographic News با نویسنده کتابی در این مورد انجام داده است. در این مصاحبه، پیتر گلیک Peter Gleick به سوالاتی درباره کتاب جدیدش پاسخ میدهد.
تجارت جهانی بطری های آب : یک دغدغه گران قیمت
این داستان از سری موضوعات ویژه ایست که به بررسی بحران جهانی آب پرداخته است.
همه به آب نیاز دارند و در بسیاری از کشورهای توسعه یافته مردم آب را بصورت تقریبا رایگان دریافت میکنند. با این وجود شرکت هایی تجارت عظیمی از فروش بطری های آب به مردمی که دسترسی آسان و مناسبی هم به آب لوله کشی دارند، به راه انداخته اند.
رواج استفاده از بطری آب معدنی و بطری آب شرب در دنیا، نه تنها باعث می شود مردم بخشی از پول خود را صرف خرید آن بکنند، بلکه بر محیط زیست نیز تاثیرات مخرب داشته است. این مطلب را پیتر گلیک Peter Gleick یکی از کارشناسان درجه یک جهان در زمینه استفاده پایدار از آب و برنده جایزه ممتاز مک آرتور MacArthur در سال ۲۰۰۳ میگوید.
او در اولین کتابش بنام «بطری آب و فروش: داستان نگرانی های ما درباره بطری آب» ، به نکاتی از بازاریابی و موفقیت در فروش این بطری ها اشاره می کند و سپس افسانه بطری های آب "پاک" را مطرح کرده و عوارض حیرت انگیزی که این بطری ها بر محیط دارند را ارائه می کند. آقای گلیک که بنیانگذار و رئیس موسسه pacific می باشد و به مطالعات گسترده محیط و امنیت در اوکلند کالیفرنیا پرداخته است.
- فکر می کنید مهمترین جنبه این کتاب چیست؟
موارد زیادی در مورد چگونگی کنترل بطری های آب و تست و عرضه آن ها وجود دارد که من آن را جذاب یافتم. اینکه چگونه شرکت های خصوصی میتوانند یک کالای عمومی را به محصول خصوصی تبدیل کنند نیز درس خوبی برای ما بود.
سوال مهم برای من این بود که چگونه ممکن است که ما خودمان را قانع کرده و پول را برای خرید محصولات تجاری صرف کنیم که همان محصولات معمولا در چند قدمی جایی که نشسته ایم موجود است.
چهار دلیلی که فکر میکنم چرا مردم آمریکا بطری های آب را میخرند، ترس از آب لوله کشی، راحتی بطری آب، ناپدید شدن چشمه های آب از فضاهای عمومی و مشکلترین شان بیشتر شدن نگرانی های مصرف کنندگان در مورد آب لوله کشی است.
- عجیب ترین چیزی که در زمان تالیف این کتاب یافتید چه بود؟
عجیب ترین داستان ها مربوط به ادعاهای عجیب و غریب برای برخی از محصولاتی که با مولکول های جادویی ساخته شده اند یا اکسیژن را افزایش میدهند بوده که این ادعاها از نظر علمی کاملا غیرقابل توجیه می باشند. این موارد نشان دهنده شکست سازمان های فدرال آمریکا می باشند که باید ما را در مقابل تبلیغات غلط محافظت میکردند، و نمیدانم اگر عجیب و غریب است اما کل چرخه زندگی را بطری های پلاستیکی در برگرفته که عواقب محیطی بسیار جدی را به دنبال دارند و مشتریان شاید واقعا آن را نمی دانند. هزینه های کلان انرژی صرف تولید بطری های پلاستیکی، بکار گرفتن و پرکردن آنها با آب و دور انداختنشان می شود.
اگر مصرف کنندگان درمورد این هزینه ها میدانستند، میزان مصرف پایین می آمد. در برخی جاها PET (polyethylene terephthalate پلاستیکی که در ساخت بسیاری از بطری ها بکار برده می شود) واقعا خوب است. برای بسته بندی مواد غذایی خوب بوده، آن را در مواد شیمیایی تند نمی شویند و کاملا قابل بازیافت می باشد. اما تفاوت عمده ای بین قابل بازیافت و بازیافت شده وجود دارد. شاید ۷۰ درصد پلاستیک بطری های آب هرگز بازیافت نشود بنابراین مشکل جدی زباله های جامد است.
- شما در این کتاب ذکر کردید که فروش بطری های آب برای اولین بار در سال ۲۰۰۸ کم شده است در حالی که سال های متمادی فروش بالایی داشته است. آیا فکر میکنید این افت فروش ادامه پیدا میکند؟
من نمیدانم با این فروش ها چه اتفاقی خواهد افتاد. بستگی به بسیاری از مسائل دارد. همچنین به چگونگی تاثیرات آموزشی برای دور کردن مردم از بطری های آب وابسته است. من معتقدم نسبت به این مسایل و اینکه راه حل ها معمولا چقدر خوب یا بد هستند، آگاهی بیشتری وجود دارد. اگر ما بتوانیم به دلایلی که مردم را ترغیب می کند از بطری آب خریداری میکنند دست پیدا کنیم، فروش به تدریج کاهش پیدا میکند.
- درمورد وضعیت آب لوله کشی در این کشور (آمریکا) چه فکری میکنید؟
مصرف کنندگان بطور فزاینده نگران این مساله هستند. بعضی از این نگرانی ها منطقی و برخی غیر ضروری هستند. عمدتا در ایالات متحده آب لوله کشی با کیفیت بالا داریم، آبی که اغلب مردم جهان علاقمند به داشتنش هستند. اما این مساله نیز که آب لوله کشی به آن خوبی که باید باشد یا میتوانست باشد نیست، درست است. ما باید برای تثبیت وضعیت سیستم های تصفیه آب در همه جا و خلاص شدن از لوله کشی های قدیمی و سیستم های توزیع بد که باعث اضافه شدن مواد بدتر به آب پاک میشوند سرمایه گذاری بیشتری کنیم. اینکار ارزانتر از وابسته شدن به بطری های آب است.
هر چقدر شهر قدیمی تر باشد، احتمال نشتی سیستم توزیع و اضافه شدن آلاینده ها زیادتر خواهد بود.
اما بعضی از قدیمی ترین شهرها در کشور، سیستم های فوق العاده ای دارند. سان فرانسیسکو آب با کیفیتی دارد. گفته شده است که هر شهری باید به دنبال لوله های نامناسب در بخش هایی از سیستم توزیع باشند و آنها را تعویض کنند.
- همانطور که در کتاب گفته اید هیچ ضمانتی برای اینکه بطری آب بهتر شود وجود ندارد، درست است؟
زمانیکه به کیفیت بطری آب به دقت مینگریم، اغلب مشکلاتی را می یابیم. در آمریکا فراخوان و مرجوع کردن صدها نمونه از بطری آب را یافته ام، بسیاری از آنها هرگز به اطلاع عموم نرسیده است. اینها همان هایی هستند که نظارت بسیار کمی داشته اند. اگر گهگاهی بطری های آب را نظارت میکردیم، همانطور که آب های لوله کشی را تحت کنترل داریم مشکلات دیگری را می یافتیم.
یکی از بخشهای پایانی کتاب، تلاش هایی جهت تولید بطری آب " اخلاقی" _آبی با تاثیرات محیطی کمتر که فروشش از گروه های خیریه پشتیبانی میکند، را ارائه داده است. متوجه شدم که بیشتر شرکتهای بطری آب "اخلاقی" که آنها را فهرست کردید در اروپا هستند. آیا اروپا در صنعت بطری آب از ایالات متحده پیشی گرفته است؟
اروپا در تنظیم بطری آب، پاکسازی و زدن برچسب های آموزنده بر روی شیشه ها پیشی گرفته است. یکی از مشکلات صنعت بطری آب در ایالات متحده برچسب هایی است که از نظر آموزشی فوق العاده بی ارزش اند. آنها بطور معمول به ما نمیگویند که آب از کجا فراهم میشود یا چگونه باید با آن سروکار داشت یا در آب چه چیزهایی وجود دارد.
وضعیت بطری آب در کشورهای درحال توسعه چگونه است؟
جاهای بسیاری در جهان وجود دارند که در آنجا باید بطری آب بنوشید زیرا آب لوله کشی سالم و مطمئن وجود ندارد. مکزیک نمونه خوبی است. استفاده زیاد از بطری آب در آنجا نشانه ای از شکست دولت در تهیه آب است. عده ای از مردم نیز از دستگاه تصفیه آب استفاده می کنند.
این مساله فوق العاده ناعادلانه است. ثروتمندان بطری آب میخرند و افراد فقیر آب لوله کشی آلوده مینوشند و کودکان بیمار میشوند. اما راه حل استفاده از بطری آب برای همه نیست. راه حل درست، سلامت و مقرون به صرفه بودن طولانی مدت آب لوله کشی است. فقرا هرگز قادر به تهیه بطری آب نخواهند بود.
**ن