سیستم فیلتر آب اسمز معکوس چیست و آیا می‌توانم از آن برای آکواریوم استفاده کنم؟
اسمز معکوس و دیونیزه‌سازی فرایندی است که در آن آب با فشار از نوعی غشا رد شده و خالص می‌شود. این غشا ناخالصی‌ها را گرفته و می‌تواند 99%-90 ناخالصی‌های آب را بگیرد. نوع غشایی که استفاده می‌کنید تعیین کننده میزان ناخالصی است که دستگاه اسمز معکوس حذف می‌کند.
آب آشامیدنی ما اغلب حاوی مواد معدنی، فلزات سنگین (جیوه، مس) فسفات، نیترات، آفت‌کش، علف‌کش (ناشی از کشاورزی و کودهای چمنزار)، کلرین و کلرامین است. همه این‌ها بالقوه می‌توانند برای ماهی شما مضر باشند. هرچند، بیشتر شهرداری‌ها وظیفه حذف بیشتر این ناخالصی‌ها از آب آشامیدنی را دارند. تصفیه خانه‌های آب، کلرین و کلرامین را به آب می‌افزایند تا هرگونه باکتری یا مواد بد دیگر را از بین ببرند.
یک اثر جانبی استفاده از دستگاه اسمز معکوس این است که برخی از مواد خوب را نیز همراه با بدها حذف می‌کند. به همین دلیل نیاز خواهید داشت «مواد خوب» (مواد معدنی و سایر عناصر اساسی) را پیش از ریختن در آکواریوم به آن بیافزایید. محصولاتی در بازار وجود دارند به نام نرم‌کننده‌های اسمز معکوس که خاص این فرایند ساخته شدهاند. آر او رایت محصولی است حاوی مواد معدنی اساسی و سایر عناصری است که ماهی شما به آنها نیاز دارد. باید اشاره کرد که این‌ها فقط برای مخازن آب شیرین استفاده شدهاند چون ترکیب آب شور از قبل عناصر اساسی مورد نیاز شما را دارد.
آیا فیلتر آب اسمز معکوس واقعا ضروری است؟
اگر می‌خواهید آکواریوم آب شور با چند کورال یا آنمون یا گونه‌های چالش‌برانگیز آب شیرین مانند دیسکاس را نگهداری کنید، می‌تواند سرمایه‌گذاری خوبی باشد. اگر در ناحیه‌ای زندگی می‌کنید که تنها می‌توانید آب چاه داشته باشید یا منبع آب شما مشکوک است، در این حالت نیز می‌تواند سرمایه‌گذاری خوبی باشد. این مساله واقعا به آب شما بستگی دارد. برخی مراکز تصفیه آب گزارش‌های سالانه کیفیت آب در منطقه شما را می‌فرستند. در غیر اینصورت، مراکزی هستند که می‌توانید آب محل سکونت را برای آزمایش به آنجا بفرستید که البته هزینه دارد.
برای بیشتر افرادی که آکواریوم آب شیرین دارند دستگاه اسمز معکوس احتمالا تمام چیزی نیست که به آن نیاز دارند. بسیاری از افرادی که ماهی‌های استوایی نگهداری می‌کنند بدون استفاده از دستگاه اسمز معکوس توانسته‌اند بصورت موفقیت‌آمیز آنها را نگهداری کنند. اگر مخزن نگهداری صخره‌های دریایی دارید پس احتمالا باید یکی از این دستگاه‌ها بخرید. دستگاه‌های اسمز معکوس معمولا کمی گران هستند ولی جز بهترین های دستگاه تصفیه آب است.
نگهداری فیلتر آب اسمز معکوس
باید بصورت دوره‌ای دستگاه اسمز معکوس خود را تعمیر و نگهداری کنید. دفعات آن به سختی آب و یا میزان ناخالصی‌های آب بستگی دارد. می‌توانید یک کیت فلاش اسمز معکوس خریداری کنید که برخی از ذرات مانده در غشا را برطرف کرده و باعث طولانی‌تر شدن عمر سودمند غشا می‌شود. این دستگاه‌های فلاش معمولا ارزان هستند و با طولانی‌تر کردن طول عمر غشا می‌تواند باعث صرفه‌جویی شود.
دیونیزه‌سازی چیست؟
دیونیزه‌سازی نوع دیگری از تصفیه آب است. دستگاه دیونیزه با استفاده از فرایندی به نام «تبادل یون» کار می‌کند. به زبان ساده ناخالصی‌ها را حذف کرده و آنها را با آب خالص جایگزین می‌کند. واقعا می‌خواهید بدانید دقیقا چگونه کار می‌کند؟
دستگاه‌های دیونیزه‌سازی معمولا همراه با دستگاه اسمز معکوس استفاده می‌شوند تا آبی با خلوص 9/99% به شما بدهند. معمولا آب شیر نخست از دستگاه اسمز معکوس گذشته و سپس به دستگاه دیونیزه‌سازی فرستاده می‌شود تا بیشتر تصفیه شود.
آزمایش دوره‌ای
باید بصورت دوره‌ای آب خروجی این دستگاه‌ها را آزمایش کنید تا مشخص شود آیا همچنان آب خالص تولید می‌کنند یا خیر. کیت آزمایش آب بگیرید که سختی عمومی و قلیایی بودن آب را آزمایش می‌کند. باید هردو خوانش صفر باشند. اگر خوانش آزمایش بالاتر بود یعنی به زودی باید غشا و یا کارتریج را تعویض کنید. ساده‌ترین و سریع ترین راه اینکه ببینیم فیلتر اسمز معکوس چه موقع باید تعویض شود استفاده از TDS (جامدات محلول) سنج است. من وقتی کارتریج‌ها را عوض می‌کنم که TDS آب یا آب مخزن صخره‌های دریایی بالای ppm10 باشد.
نکات و نظرات دیونیزه‌سازی اسمز معکوس
نظر مهمان:
من آب اسمز معکوس را از ماشین‌‌های فروش بیرون خواربار فروشی تهیه می‌کنم. هزینه آن هرگالن 30 سنت است و 50% آب اسمز معکوس و 50% آب معمولی استفاده می‌کنم و ماهی‌های من سالم و آکواریوم من کاملا شفاف است. یک زیرلایه شنی دارم که pH را بالا می‌برد پس آب اسمز معکوس درمانی ساده و ارزان برای آن بود. درحال حاضر pH روی 5/7 است. آیا این آبی که خریدم مناسب آکواریوم است؟
جواب :
برای یک مخزن صخره‌های دریایی به احتمال زیاد بله. می‌توانید یک TDS سنج ارزان بخرید تا سختی آب را اندازه‌گیری کنید. آب لوله‌کشی را هم بررسی کنید تا ببینید چه مقدار ذرات معلق در آن وجود دارد. احتمالا از تفاوت بین آب لوله‌کشی و آب اسمز معکوس شگفت‌زده می‌شوید. در مورد من، آب لوله‌کشی معمولا حدود ppm180 درحالیکه آب فیلتر اسمز معکوس حدود ppm2-1 بود. تفاوت نسبتا زیادی بین این دو منبع آب وجود دارد. پس با این حساب شما یک دستگاه اسمز معکوس خریداری خواهید کرد چون در مقابل خرید از فروشگاه، در طولانی مدت باعث صرفه‌جویی خواهد شد. آب را بچشید تا مطمئن شوید.