چرا رنگ دریاچه بزرگ ارومیه به رنگ خون تبدیل شده است آرشیو اخبار

آب شور دریاچه ارومیه ایران اخیرا از سبز تیره به قرمز تیره تبدیل شده است که علت آن جلبک ها و رشد باکتری است.

تغییری به رنگ خون

همانطور که در تصویری که توسط ماهواره ناسا گرفته شده است، مشاهده می کنید، آب دریاچه ارومیه از ۲۳ آوریل (4 اردیبهشت 1395) تا ۱۸ ژوییه (دوشنبه , 28 تیر 1395) از سبز به قرمز تبدیل شده است.

مانند دریای معروف آرال بین قزاقستان و ازبکستان و دریای سالتون در کالیفرنیا، گستره دریاچه شور ارومیه در ایران چند دهه است که در حال کوچک شدن و خشک شدن است. اکنون دریاچه ای که زمانی بزرگترین دریاچه در شرق میانه بود بیشتر شبیه یک صحنه جرم عظیم به نظر میرسد.

در اواخر ماه آوریل (اردیبهشت) ماهواره آبی ناسا تصویری از دریاچه ارومیه به رنگ سبز تیره گرفته است. اما از اواسط ماه ژوئیه (تیر) آب سرشار از جلبک ها و باکتریها شد و باعث گشت که آن را به یک استخر قرمز تبدیل کند.

خشکسالی، گرما و افزایش پیوسته و بهره برداری آب جهت آبیاری، باعث عقب کشیدن دریاچه شور در شمال ایران نزدیک مرز ترکیه شد. همانطور که دریاچه خشک میشود شوری آن افزایش می یابد. غلظت زیاد نمک آب های گرم باعث می شود چیزی که از دریاچه باقی مانده زمین را مناسب جلبک های گونه Dunaliella کند که میتواند رنگ آب را به رنگ خون و قرمز تبدیل کند.

"در محیط های دریایی، گونه Dunaliella salina سبز بنظر میرسد" این مطلب را محمد توریان دانشمند دانشگاه اشتوتگارت به ناسا میگوید. با این حال، در شرایط شوری بالا و شدت نور، میکرو جلبک با توجه به تولید گاز کاروتنویید محافظ در سلول به رنگ قرمز تبدیل میشود.

تصویر دریاچه از نمای نزدیک تر ـ آب های اطراف پل دریاچه ارومیه در تاریخ ۲۰ آوریل تا ۹ ژوئیه از رنگ سبز به قرمز تبدیل می شود.

خانواده ای از باکتری بنام  halobacteriaceae نیز ممکن است نقش داشته باشد. این موجودات نمک دوست از یک رنگدانه قرمز برای جذب نور خورشید استفاده می کنند و آن را به انرژی تبدیل می کنند. بنابراین مقدار زیادی از آن در  قرمز رنگ شدن آب کمک می کند.

فرایند تغیر رنگ دریاچه ارومیه قبلا نیز اتفاق افتاده است. باران های بهاری و آب شدن برف کوه های اطراف که بطور معمول آب شیرین وارد دریاچه ارومیه می شود. همین مساله باعث تثبیت شوری آن و در نتیجه تثبیت رنگش می شود. اما همانطور که خشکسالی و افزایش بهره برداری از آب دریاچه برای مصارف کشاورزی در منطقه باقی میماند رنگ قرمز آب ممکن است بیشتر بنظر برسد.

براساس مشاهدات ماهواره ای دریاچه ارومیه حدود ۷۰ درصد از سطحش را در ۱۴ سال گذشته از دست داده است. کریستال های نمک سفید و براق که بخاطر تبخیر باقی میماند، حالا رنگ زنگ زدگی این دریاچه بزرگ را کاهش داده و پرندگان و گردشگران را دور کرده است. زمانی این دریاچه یکی از بزرگترین زیستگاه های میگوی آب شور در جهان بود اما از دست دادن آب و شوری بیشتر، رشد و تولیدشان را متوقف کرده است.

"اگر زمین و مصرف آب آنچنان که الان هست بماند، دریاچه بزودی ناپدید می شود." این مطلب را حسین آخانی زیست شناس دانشگاه تهران به دانشمند آمریکایی میگوید. او اضافه کرد "هیچ شکی در مورد این قضیه وجود ندارد."

**ن