اسمز معکوس (Reverse osmosis) فرایندی است که در آن از فشار برای معکوس نمودن جریان اسمزی آب از درون یک غشای نیمه تراوا استفاده می شود. اگر یک غشای نیمه تراوا بین دو محلول آب خالص و آب ناخالص قرار گیرد آب به گونه ای طبیعی و تحت خاصیت اسمزی از غلظت پایین تر به غلظت بالاتر جریان می یابد.
این پدیده تا هنگامی که پتانسیل های شیمیایی دو طرف برابر گردند، ادامه خواهد یافت. در حالت تعادل، اختلاف فشار بین دو طرف غشا برابر اختلاف فشار اسمزی است. اگر فشاری برابر با اختلاف فشار اسمزی به محلول غلیظ تر اعمال گردد جریان آب قطع خواهد شد. در صورتی که فشار اعمال شده بیشتر از فشار اسمزی باشد، جهت جریان طبیعی آب، معکوس خواهد گردید.
در این روش آب با فشار از میان غشاء گذرانده می شود که نیترات و سایر مواد معدنی را تصفیه می کند. نیم تا دو سوم آب پشت این غشاء باقی می ماند که به عنوان آب پسمانده دور ریخته می شود. یک دستگاه تصفیه آب اسمز معکوس با کارآیی بالا، می تواند از فشارهای در حد یک میلیون پاسکال استفاده کند.
همچنین بهترین روش نمک زدایی از آب های شور، استفاده از فرایند تصفیه آب اسمز معکوس می باشد، زیرا سیستم پیچیده ای نداشته و راهبری آن قابل کنترل تر از سایر روش ها می‌باشد. همچنین با توجه به توسعه روش های پیشرفته تولید غشاهای پلیمری، به کارگیری روش اسمز معکوس، توجیه بیشتری دارد.
امروزه صنایع برای تصفیه آب مورد استفاده در بخش های تولید بخار و فرایند خود از دستگاه تصفیه آب اسمز معکوس استفاده فراوانی می برند. اساس کار این دستگاه های تصفیه آب بر عبور مولکول های غیر یونی مانند آب از یک غشاء با روزنه های بسیار ریز بنا شده است.
این غشاءها به صورتی ساخته شده اند که مولکول های خنثی را به راحتی از خود عبور می دهند. به همین دلیل آب ورودی به سیستم، که دارای املاح مختلف است به آب تقریباً خالص تبدیل می گردد. در سیستم اسمز معکوس، جریان ورودی (Feed) به دو جریان آب تصفیه شده (Permeate) و پساب غلیظ (Reject) یا (Brine) تبدیل می شود.
اساس کار تصفیه آب اسمز معکوس
فرض کنید دو ظرف، یکی حاوی آب نمک (محلول۱) و دیگری حاوی آب خالص (محلول ۲) توسط یک لوله به یکدیگر متصل بوده و هر دو دارای ارتفاع مساوی از آب و در یک سطح قرار داشته باشند. جهت برقراری تعادل در غلظت یون های سدیم و کلراید از ظرف آب نمک، یون های نمک به صورت نفوذ مولکولی به ظرف آب خالص انتقال یافته تا تعادل غلظت بین هر دو ظرف برقرار گردد.
اما اگر بین این دو ظرف و در مسیر جریان آب یک غشاء قرار گیرد که فقط اجازه دهد مولکول های آب از آن عبور کنند، یون های نمک اجازه عبور نخواهند داشت. لذا برای برقراری تعادل در غلظت، آب خالص از ظرف شماره (۲) به ظرف شماره (۱) انتقال می‌یابد و این عمل تا آنجا ادامه می‌یابد که افزایش ارتفاع حاصله در ظرف آب نمک، فشار مضاعف ایجاد کرده و اجازه انتقال آب از ظرف شماره (۲) به ظرف شماره (۱) را ندهد. این فشار را فشار اسمزی می گویند و طبق قانون Vant Hoff تابعی است از غلظت نمک در هر دو ظرف غشاء
در صورت هرگونه سوال و یا سفارش تلفنی می توانید از طریق شماره تلگرام تصفیه آب 09129418377 و یا ایمیل info@wfiltration.com با کارشناسان تصفیه آب بهاب در ارتباط باشید. مقالات مرتبط با تصفیه آب اسمز معکوس را می توانید از طریق لینک های زیر مطالعه نمایید.
کاربرد سیستم های اسمز معکوس در تصفیه آب آشامیدنی
کاربرد اسمز معکوس در تصفیه آب آکواریوم
کاربرد دستگاه تصفیه اسمز معکوس در صنایع غذایی
کاربردهای نظامی دستگاه تصفیه آب اسمز معکوس
تهیه آب شرب از آب دریا با استفاده از دستگاه تصفیه آب اسمز معکوس
**ن