اخبار گروه منابع آب

در بخش قبل یکی از عادت‌های خوب که باعث صرفه‌جویی در آب می‌شود را بررسی کردیم. در این قسمت دو مورد دیگر را بررسی خواهیم کرد. برای مطالعه بخش اول روی لینک زیر کلیک نمایید. ۵ عادت خوب که باعث کاهش مصرف آب و قبض آب می شود   ۲: از ماشین ظرفشویی و لباسشویی خود فقط با ظرفیت کامل استفاده کنید این نکته بر اساس یک ایده ساده است که هرچه کمتر از این دو وسیله استفاده کنید، آب کمتری مصرف خواهید کرد. روش دیگر صرفه‌جویی در هزینه قبض آب، در مورد ماشین ظرفشویی، این است که ظرف‌ها را در سینک پیش‌شستشو نکنید. متوجه خواهید شد که بیشتر ماشین‌های ظرفشویی بطور موثر تمام مواد غذایی را از بشقاب‌ها می‌شویند بدون اینکه نیاز به پیش‌شستشو باشد، در نتیجه در مصرف آب صرفه‌جویی می‌شود. در مورد ماشین لباسشویی، باید سعی کنید فقط با بار کامل از آن استفاده کنید تا آب هدر نرود. با اینکه ممکن است وسوسه بشوید همان مقدار کم از لباس‌های ورزشی را بشویید، این کار باعث می‌شود هزینه اضافی برای قبض آب ماهانه بپردازید. اگر لباسشویی شما قابلیت تنظیم آب دارد، این هم روشی بسیار خوبی برای صرفه‌جویی در مصرف آب است، زیرا می‌توانید مقدار آب را مطابق حجم لباس‌ها تنظیم کنید.   ۳: نصب تصفیه آب سردوشی یا سردوشی کاهش دهنده مصرف آب همه ما بخاطر اینکه هر از گاهی دوش آب گرم و طولانی می‌گیریم مقصر هستیم (بخصوص در آن صبح‌های واقعا سرد). اما آیا می‌دانستید طی یک دوش عادی تا 30 درصد آب همچنین انرژی برای داغ کردن آب به هدر می‌رود؟ درست است، دوش گرفتن می‌تواند بیش از 15 درصد آب تازه خانه شما را مصرف کند، و اگر 30 درصد آن استفاده نشده باشد، درصد زیادی از قبض آب خود را روی چیزی هدر می‌دهید که به راه آب می‌رود. راه حل صرفه‌جویی در مصرف آب و پول واقعا ساده است. یک سردوش صرفه جویی آب نصب کنید. این وسایل مقرون به صرفه می‌توانند نرخ جریان را به میزان قابل توجهی کاهش دهند، ضمن اینکه همچنان آب کافی برای داشتن یک دوش راحت فراهم می‌کنند.   به فروشگاه لوازم بهداشتی یا تصفیه آب محل خود بروید تا ببینید چه نمونه ای از سردوشی‌های صرفه‌جویی آب دارد. در صورتی که یک تصفیه سردوشی حمام با کیفیت نیاز دارید، کارشناسان ما فیلتر تصفیه دوش حمام Fluxtek را پیشنهاد می کنند. تصفیه آب سردوشی فلاکستک دارای KDF برای جذب حداکثری آلاینده ها و میکرو ارگانیسم ها می باشد. برای مشاهده انواع فیلتر تصفیه آب دوش حمام روی لینک قبل کلیک نمایید. در صورت هرگونه سوال و یا سفارش تلفنی می توانید از طریق شماره تلگرام تصفیه آب 09129418377  و یا ایمیل info@wfiltration.com با کارشناسان تصفیه آب بهاب در ارتباط باشید.   در  بخش بعد به دو روش دیگر که باعث صرفه جویی در مصرف آب می شود می پردازیم. برای مطالعه ادامه مطلب روی لینک قبل کلیک نمایید.     **ن

در بخش قبلی به تصفیه آب و روش‌های مورد استفاده تصفیه آب پرداخته شد. در این بخش منابع آب را بررسی می کنیم. برای مطالعه بخش قبلی روی لینک قبل کلیک نمایید.   آب های زیر زمینی آبی که از برخی آب های عمیق زیرزمینی خارج می‌شود ممکن است ده‌ها، صدها یا هزاران سال پیش بصورت باران جمع شده باشد. لایه‌های سنگ و خاک بصورت طبیعی، آب زیرزمینی را تا حد زیادی تصفیه کرده و اغلب، علاوه بر افزودن کلر و کلرامین ها به عنوان مواد ضد عفونی کننده ثانویه، نیازی به تصفیه اضافی ندارند. این آب‌ها می‌توانند به صورت چشمه، چشمه‌های شهری یا بصورت چاه استخراج شود. آب‌های عمیق زیرزمینی عموما کیفیت باکتریولوژی بسیار بالایی دارند (یعنی باکتری‌های پاتوژنی یا تک‌یاخته‌های پاتوژنی معمولا در آن وجود ندارند)، اما آب می‌تواند غنی از جامدت محلول، بخصوص کربنات و سولفات کلسیم و منیزیم باشد. بسته به لایه‌هایی که آب از آنها عبور کرده، یون‌های دیگر هم می‌توانند در آب وجود داشته باشند از جمله کلرید و بی‌کربنات. این‌ها می‌توانند برای کاهش محتوای آهن یا منگنز این آب ضروری باشند تا آب برای نوشیدن، پخت و پز و شستشو مناسب باشد. ممکن است به ضدعفونی اولیه هم نیاز باشد. در جایی که شارژ آب زیرزمینی انجام شده است (فرایندی که در آن آب رودخانه به سفره آب تزریق می‌شود تا آب ذخیره شود و در زمان خشکسالی در دسترس باشد)، آب زیرزمینی ممکن است بسته به مقررات ایالتی و فدرالی نیازمند تصفیه اضافی باشد.   دریاچه‌ها و مخازن روی زمین این مخازن که معمولا در سرچشمه سیستم‌های رودخانه قرار دارند، معمولا بالای محل سکونت انسان قرار داشته و می‌تواند در احاطه یک منطقه محافظت شده باشد تا احتمال آلودگی کمتر شود. سطح باکتری‌ها و پاتوژن‌ها معمولا کم است اما برخی باکتری‌ها، تک‌یاخته‌ها یا جلبک‌ها ممکن است وجود داشته باشند. جایی که زمین‌های بلند جنگلی یا دارای زغال سنگ هستند، اسید هومیک می‌تواند باعث رنگی شدن آب شود. بسیاری از منابع زمین‌های مرتفع دارای pH پایین هستند که نیازمند تنظیم است.     رودخانه‌ها، کانال‌ها و مخازن زمین‌های هموار آب‌های سطحی زمین هموار، بار باکتریایی چشمگیری داشته و همچنین می‌توانند حاوی جلبک، جامدات معلق و گونه‌هایی از اجزای محلول باشند.     تولید آب اتمسفری  فناوری جدیدی است که با استخراج آب از هوا با خنک کردن هوا و سپس متراکم کردن بخار آب، آب آشامیدنی با کیفیتی ارائه می‌کند.     جمع‌آوری آب باران یا مه  آب جمع شده از اتمسفر را می‌توان در نواحی استفاده کرد که فصل‌های خشکی دارند و در نواحی که حتی وقتی باران کم است هم مه را تجربه می‌کنند.     نمکزدایی آب دریا بوسیله تقطیر یا اسمز معکوس   آب های سطحی بدنه‌های آب تازه در معرض هوا بوده و به آبهای زیرزمینی شناخته شده نیستند و آبهای سطحی نام گرفته‌اند.   در ادامه مطلب فرآیندهای تصفیه آب را بررسی خواهیم کرد. برای مطالعه ادامه مطلب روی لینک قبل کلیک نمایید.       *ن

بانک توسعه اسلامی بانک توسعه اسلامی (IDB)  در سال 2014 در کل بیش از 800 میلیون یورو وام به پروژه‌های آب و فاضلاب ایران که شامل 65 میلیون یورو برای پروژه فاضلاب شرقی مشهد، 140 میلیون یورو برای پروژه در شهرهای قم و کاشان در مرکز ایران، 175 میلیون یورو برای تهران، 195 میلیون یورو برای پروژ‌های فاضلاب روستایی و 92 میلیون یورو برای پروژه آب استان قم، 80 میلیون یورو برای پروژه‌های فاضلاب در همدان و قشم، و 144 میلیون یورو برای پروژه‌های فاضلاب در استان جنوبی فارس اختصاص داده است.  بخش فاضلاب ایران بزرگترین دریافت کننده بودجه آب و فاضلاب بانک توسعه اسلامی در جهان است، زیرا بانک توسعه اسلامی مقداری از فاصله ایجاد شده توسط تحریم‌های بین‌المللی را تامین کرده است. با 8.28% سهم، ایران سومین سهامدار بزرگ بانک توسعه اسلامی است که بزرگترین سهامدار آن عربستان سعودی است.   سازمان ملل متحد یونسکو IHE در دلفت، هلند، همراه با دانشگاه صنعتی آب و برق (شهید عباسپور) در ایران، 2.100 متخصص فناوری آب و فاضلاب، برنامه‌ریزی و مدیریت را آموزش خواهند داد. این آموزش شامل 59 دوره در سال 2008 و نیمه نخست 2009 خواهد بود. علاوه بر این، 20 تور مطالعاتی به شرکت‌های آب و فاضلاب اروپایی برای کارهای مدیریت ارشد، مالی و فنی ترتیب داده خواهد شد.   سازمان‌های غیردولتی خارجی برخلاف سایر کشورهای دارای درآمد کم و متوسط، ایران میزبان سازمان‌های غیردولتی بین‌المللی است که اهداف محیط زیستی یا اجتماعی را دنبال می کنند. برخلاف محیط عملیاتی سخت و اصطکاک با بدنه‌های قانونگذاری، دولت ایران به سمت ترغیب بیشتر سازمان های غیر دولتی خارجی رفته است. در نتیجه، برخی از سازمان‌هایی که فعالیت‌های خود را تعطیل کرده بودند، فعالیت‌های خود را دوباره شروع کرده‌اند و سازمان‌های استارتاپ جدید، از جمله آنهایی که در زمینه آب و مسائل بهداشتی کار می‌کنند، پروژه‌هایی را در ایران آغاز کرده‌اند. یکی از این سازمان‌ها، درمان برای ایران است که اخیرا برنامه‌ای را برای بهبود دسترسی روستایی به آب و بررسی علل آلودگی آب در جمعیت‌های محروم آغاز کرده است.   بانک جهانی بانک جهانی بین سالهای 2000 و 2010 وارد مسائل مربوط به آب و بهداشتی‌سازی در ایران شد. این کار با تایید پروژه فاضلاب تهران در سال 2000 آغاز شد و با تایید دو پروژه دیگر در سال 2004 و 2005 ادامه یافت. در سال 2010 آخرین پروژه، پروژه تامین و بهداشتی‌سازی آب شهرهای شمالی بسته شد. این پروژه با یک وام 224 میلیون دلاری با هدف ارتقای کیفیت زندگی در چهار شهر شمالی رشت و انزلی در گیلان همچنین ساری و بابل در استان مازندران پیشتیبانی شد. هدف، بهبود کارایی عملیاتی و پایداری مالی دو شرکت استانی آب و فاضلاب بود. این پروژه، بودجه گسترش و بهبود سیستم‌های توزیع آب از جمله اندازه‌گیری، فاضلاب های بهداشتی و تاسیسات تصفیه فاضلاب (در ساری) را تامین کرد که هنگام بسته شدن پروژه تکمیل نشده بود. این پروژه موفق به بهبود وضعیت مالی دو شرکت آب و فاضلاب نشد، زیرا افزایش تعرفه با تاخیر انجام شد. پروژه تامین و بهداشتی‌سازی آب اهواز و شیراز با پشتیبانی وام 279 میلیون دلاری در سال 2004 تایید و در سال 2009 بسته شد، هدف از آن بهبود دسترسی به تامین آب رضایت بخش و افزایش چشمگیر پوشش خدمات بهداشتی و بهبود شرایط محیط زیستی، بهداشتی و سلامت همچنین بهبود استفاده مجدد از مایعات تصفیه شده بود.  همچنین هدف آن تقویت و توسعه ظرفیت شرکت‌های آب و فاضلاب اهواز و شیراز و کمک به بهبود کارایی، پایداری و استقلال مالی آنها بود. همچنین هدف دیگر آن آغاز اصلاحات، بطور مشخص در مورد ترتیبات سازمانی، چارچوب قانونگذاری، مدیریت تقاضا، همچنین آماده‌سازی یک راهبرد بهداشتی‌سازی بود. پروژه فاضلاب تهران با پشتیبانی یک وام 145 میلیون دلاری در سال 2008 بسته شد. هدف این پروژه بهبود شرایط محیط زیستی در ناحیه تهران بزرگ از طریق نصب تاسیسات جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب، به منظور بهبود سلامت عمومی و فراهم ساختن شیوه‌های آبیاری نامحدود در برخی مناطق بود. کلر زنی می تواند فاضلاب های تصفیه شده در سطح ثانویه را برای اهداف مناسب آبیاری ضد عفونی کند و در صورت لزوم، تصفیه اضافی نیز انجام شود. فاضلاب های تصفیه شده و لجن برای اهداف کشاورزی استفاده می‌شد. پروژه امکان اتصال بیش از 1.3 میلیون نفر به سیستم فاضلاب و ساخت یک تصفیه خانه فاضلاب را فراهم کرد که در ژوئن 2009 تکمیل شد. گزارش تکمیلی بانک جهانی نتیجه می‌گیرد که این پروژه به اهداف خود رسیده و عملکرد رضایت بخشی داشته است. بانک جهانی می‌گوید که موسسات مالی بین‌المللی از تحریم‌های سازمان ملل بر ایران مستثنی هستند. در سپتامبر 2013، بانک جهانی با گفتن اینکه ایران بیشتر وام‌های خود را پرداخت کرده، ایران را از لیست قرض گیرندگانی که نمی‌توانند وام دریافت کنند خارج کرد. در آوریل 2014، وزیر امور اقتصادی و دارایی ایران علی طیب نیا از بانک جهانی درخواست همکاری مالی برای اجرای پروژه‌های توسعه‌ای کرد.     **ن  

بخش دوم اخبار مسئولیت تامین و بهداشتی سازی آب در ایران . برای مطالعه بخش اول روی لینک قبل کلیک نمایید.   جنبه‌های مالی   سرمایه‌گذاری تا سال 2005، بودجه ملی برای بخش آب 1.400 میلیارد ریال بود که در سال 2008 به 3.500 میلیارد ریال (350 میلیون دلار به نرخ تبادل رسمی) افزایش یافت. این بودجه شامل سدهای چند منظوره و آبیاری همچنین تامین و بهداشتی‌سازی آب است. دولت در سال 2011 گفت که سرمایه‌گذاری طی 15 سال آینده باید به 150 میلیارد دلار برسد، 20 درصد آن توسط بخش خصوصی تامین خواهد شد.   بازگشت هزینه بطور متوسط، خدمات دهندگان به علت تعرفه‌های پایین و جمع‌آوری کم صورتحساب‌ها نمی‌توانند هزینه‌های عملیات و نگهداری را برگردانند. برای مثال، شرکت‌های آب و فاضلاب استان اهواز و شیراز حداقل قبل از سال 2004 ، ضرر زیادی را متحمل شدند. عملکرد مالی این شرکت‌ها به علت کاهش تلفات آب با 38 درصد در سال 2002 و 2003 در اهواز و حدود 30 درصد در شیراز بدتر شد. از قبوض صادره آب حدود 7۳% در سال 2003 و 2002 در اهواز جمع‌آوری شد درحالیکه در شیراز بالاتر بود.   تعرفه‌ها سیستم تعرفه شهری فعلی براساس یک نرخ ثابت است که براساس اندازه اتصال لوله و نوع مشتری (خانگی یا سایر) و افزایش تعرفه به ازای بالا رفتن حجم تعیین می‌شود. نرخ ثابت، یا هزینه اشتراک در سال 2004، حدود 2.000 ریال برای بیشتر مشتریان خانگی بود در حالی که ساختار تعرفه‌های متغیر براساس یک فرمول پیچیده بود. این فرمول برای تمام شرکت‌ها یکسان است و اگر میزان مصرف کمتر از 5 مترمکعب در ماه باشد، هیچ هزینه اضافه مصرف بدان تعلق نمی‌گیرد. بالاتر از این حداقل، با افزایش میزان مصرف تعرفه افزایش می‌یابد و به طور کلی بین شرکت‌ها متفاوت است. متوسط تعرفه حجمی کشور در سال 2002 حدود 6 سنت امریکا بود. از 2 سنت برای مصرف ماهانه کمتر از 20 متر مکعب تا حدود 4.5 سنت و 12.5 سنت به ترتیب برای 20 تا 40 متر و بیش از 40 متر مکعب برای مصرف ماهانه متغیر است. براساس اطلاعات بانک جهانی، ساختار نرخ برای نرخ حجمی و نرخ اتصال به طور غیرلازم پیچیده است. تعرفه‌های حجمی براساس فرمول پیچیده‌ای هستند که براساس مصرف و شرکت‌های آب و فاضلاب متفاوت است. به دلیل این پیچیدگی، این ساختار تعرفه فاقد شفافیت است.  علاوه بر این، این ساختار به گونه‌ای است که وقتی مصرف از 20 متر مکعب یا کمی کمتر به حجم کمی بالاتر می‌رود، قیمت بیش از سه برابر می‌شود. با توجه به صورت حساب های فاضلاب، فقط در محله‌هایی که شبکه فاضلاب وجود دارد دریافت شده و درصدی از قبض آب (70%) است. متوسط حق انشعاب حدود 310 دلار امریکا برای کل کشور و حداقل مبلغ تقریبا معادل 150 دلار امریکا است. با چند استثنا، هزینه انشعاب فاضلاب همانند آب است.  این هزینه ها بین سال های 1999 تا 2003 بطور منظم با نرخ 10% سالانه افزایش یافته بغیر از سال 2000 که افزایش 15% داشت. علاوه بر هزینه انشعاب، شرکت‌های آب و فاضلاب هزینه کاملی برای اتصال خانگی دریافت می‌کنند. این هزینه ها بین سال های 1999 تا  2003 ، با نرخ 10٪ سالانه به طور منظم افزایش یافته است، به استثنای سال 2000 که هزینه آن 15٪ افزایش یافته است.   همکاری خارجی شریک خارجی اصلی بخش آب و بهداشتی‌سازی ایران در دهه نخست قرن 21 بانک جهانی بود. امروز اصلی‌ترین شرکای خارجی بانک توسعه اسلامی، سازمان ملل متحد و سازمان های غیر دولتی هستند.   برای مطالعه ادامه مطلب روی لینک زیر کلیک نمایید. مسئولیت تامین و بهداشتی‌سازی آب در ایران بخش سوم   **ن

پیشرفت‌ها و چالش‌ها از دهه 1980 دسترسی به منابع آب شهری از 75.5% به 98% افزایش یافته است. به گفته یکی از ناظران ایرانی، مقدار آب عرضه شده افزایش یافته و کیفیت آن بهبود یافته است. او نتیجه می‌گیرد که این بهسازی ها بسیار موفقیت‌آمیز بوده و نمونه ای از بهترین شیوه است که باید به سایر کشورها پیشنهاد شود. با این حال، همچنان چند چالش باقی می‌ماند. بر اساس اطلاعات بانک جهانی، این بخش تحت تاثیر :  پایین بودن بهره وری مصرف آب در مناطق شهری و روستایی مشارکت محدود سهامداران در برنامه ریزی و مدیریت توسعه  نیازهای زیاد به احیا و توسعه زیرساخت هیدرولیکی برای مصرف آب پایدار  مشکلات آلودگی ناشی از تخلیه فاضلاب تصفیه نشده در راه‌آب‌های عمومی و سفره‌های آب و موسسات ضعیف درگیر در بخش و هماهنگی محدود بین سهامداران.   باز هم طبق اطلاعات بانک جهانی، عملکرد ضعیف تامین آب و تاسیسات تخلیه فاضلاب در محل، باعث افزایش خطر آلودگی آب‌های زمینی و سطحی و خطرات سلامتی و محیط زیستی ناشی از تخلیه و استفاده مجدد پساب های تصفیه نشده برای آبیاری می شود.  ظرفیت فنی، سازمانی و مالی محدود شرکت‌های آب و فاضلاب، عدم وضوح در مورد مسئولیت‌های سازمانی نهادهای این بخش، و ساختارها و سطوح تعرفه‌ای غیر شفاف و ناکافی است.   مسئولیت تامین و بهداشتی‌سازی آب   خط مشی : وزارت انرژی از طریق معاون وزیر در امور مدیریت آب و فاضلاب شهری و روستایی، مسئول تعیین سیاست های های این بخش است. معاون وزارت امور آب در همین وزراتخانه همراه با یازده هیئت مدیره آب منطقه‌ای، مسئول مدیریت منابع آب است. سازمان حفاظت از محیط زیست مسئول کنترل آلودگی آب است. وزارت بهداشت و آموزش پزشکی مسئول تنظیم استانداردهای کیفیتی آب آشامیدنی و همچنین نظارت و اجرای آنها است. شرکت ملی مهندسی آب و فاضلاب (NWWEC) نظارت و کمک به ارائه دهندگان خدمات در زمینه هایی نظیر برنامه ریزی سرمایه گذاری، توسعه منابع انسانی و ایجاد سیستم های استاندارد و رویه ها را فراهم می کند. شورای اقتصادی ملی سیاست تعرفه را برای کل کشور تنظیم می‌کند که در برخی مناطق متفاوت است.   ارائه خدمات : در سال 2008، شصت شرکت مسئول ارائه خدمات آب و فاضلاب بودند. هر استان دارای یک شرکت آب و فاضلاب شهری و روستایی (WWC) است که در بیش از ۳۰ استان کشور پراکنده هستند.  این 60 شرکت 38.000 کارمند داشتند. فقط شهر تهران دارای دو شرکت مجزا برای آب و فاضلاب است. در تمام استان‌های دیگر، خدمات آب و فاظلاب با هم ارائه می‌شوند. هیات‌ منطقه‌ای آب، آب خام را از طریق خطوط انتقال به شرکت‌های آب و فاضلاب می‌رسانند که آب را تصفیه و توزیع می‌کنند. شرکت‌های آب و فاضلاب دولتی می‌توانند عملیات روزمره خود را با مقداری خودمختاری مدیریت کنند که مدیران این شرکت‌ها می توانند بیشتر تصمیمات در مورد عملیات و کارکنان را در محدوده مجاز تعیین شده بگیرند، همراه با کمی انعطاف‌پذیری برای ارائه پاداش اضافی به کارکنانی که عملکرد خوبی دارند. با این حال، شرکت‌های آب و فاضلاب برنامه‌های سرمایه‌گذاری خود را کنترل نمی‌کنند و بنابراین در بهبود سرمایه‌گذاری و کارایی عملیاتی و سطح و کیفیت خدمات محدود هستند. علاوه بر این، شرکت‌های آب و فاضلاب باید از مدل سازمانی توسعه یافته توسط شرکت ملی مهندسی آب و فاضلاب پیروی کنند و نمی‌توانند مدلی را انتخاب کنند که برای موقعیت خاص آنها مناسب‌تر باشد.   برای مطالعه ادامه مطلب روی لینک زیر کلیک نمایید. مسئولیت تامین و بهداشتی‌سازی آب در ایران ـ بخش دوم     **ن

دولت ایران سرمایه گذاری های فراوانی را در زمینه نمکزدایی آب دریا و لوله کشی به منظور تامین آب از سواحل جنوبی به داخل کشور انجام می دهد. در مرحله اول، تاسیسات نمکزدایی باید ساخته شوند تا آب شهرهای ساحلی را تامین کنند، در مرحله دوم به شهرهایی بر روی فلات مرکزی هم باید خدمات‌رسانی شود.  انتظار می‌رود تاسیسات و لوله‌کشی‌ها توسط بخش خصوصی تحت قرارداد ساخت و ساز انجام شود، که دولت هزینه‌های سالانه برای آب تولید شده را پرداخت می‌کند. چنین قراردادهایی برای تاسیسات نمکزدایی در حال حاضر مقیاس کوچک با شرکت‌های ایرانی وجود دارد و انتظار می‌رود به قراردادهای بزرگتر با شرکت‌های بین‌المللی گسترش یابد. انتظار می‌رود برق مورد نیاز برای تاسیسات نمکزدایی حداقل تا حدی توسط نیروگاه‌‌های هسته ای کوچک تامین شود.   حمید چیت‌چیان وزیر نیرو گفت که از طریق 50 تاسیسات نمکزدایی، آب نمکزدایی شده به 45 میلیون نفر در 17 استان ارائه خواهد شد، بدون اینکه اشاره‌ای مشخص به هزینه‌ها یا منابع مالی آن کند. در ابتدا، آب نمکزدایی شده در بندرعباس به استان کرمان منتقل خواهد شد.   زیر ساخت های آبی بیشتر آب آشامیدنی در ایران از طریق زیرساخت های مدرن مانند سدها، مخازن، خطوط لوله انتقال طولانی که برخی از آنها بیش از 300 کیلومتر طول دارند و چاه‌های عمیق تامین شده است. 42 سد بزرگ در ایران درحال کار است که ظرفیت ذخیره‌سازی ترکیبی آنها 33 میلیارد متر مکعب در سال می‌باشد. هرساله به علت رسوب گذاری این سدها حدود 200 میلیون متر مکعب از ظرفیت ذخیره‌سازی خود (0.75- 0.5%) را از دست می‌دهند. بیشتر سدها، سدهای چند منظوره برای نیروگاه های آبی، آبیاری، کنترل سیلاب و در بیشتر موارد تامین آب آشامیدنی هستند. آب در ایران برای آبیاری و تزیین باغ‌های سنتی مانند باغ ارم در شیراز استفاده می شود.   تخمین زده شده که حدود 500.000 چاه عمیق و کم عمق در کشور ایران وجود دارد. بسیاری از این چاه‌ها غیرقانونی هستند. بطور تقریبی حدود 60.000 سیستم کاریز سنتی در مناطق فلات ایران مثل یزد، خراسان و کرمان، همچنین  امروزه برای آبیاری و تامین آب آشامیدنی در مناطق روستایی و شهرهای کوچک استفاده می‌شود. قدیمی‌ترین و بزرگترین کاریز در شهر گناباد است که پس از 2700 سال همچنان آب آشامیدنی و کشاورزی برای حدود 40.000 نفر را تامین می‌کند. عمق چاه اصلی آن بیش از 360 متر و طول آن 45 کیلومتر است.   آلودگی آب آلودگی آب ناشی از فاضلاب صنعتی و شهری و همچنین کشاورزی است. در خصوص فاضلاب شهری، بیشتر فاضلاب جمع‌آوری شده بصورت تصفیه نشده تخلیه شده و منبع بزرگی از آلودگی برای آبهای زیرزمینی را تشکیل داده و خطری برای سلامت عمومی است. در برخی شهرها که فاضلاب بهداشتی وجود ندارد، خانوارها فاضلاب خود را در راه‌آب‌های بازِ آب باران تخلیه می‌کنند.   تاریخچه و توسعه‌های اخیر دولت برنامه ساخت یک سد بزرگ در سال 2008 را اعلام کرد. بیشتر سدهای ایران، از جمله کارون 3 برای نیروگاه های آبی، کنترل سیلاب و آبیاری ساخته‌شده‌اند و نه تامین آب آشامیدنی. تا سال 1990، بخش آب و بهداشتی‌سازی به شدت غیرمتمرکز بود. بیشتر خدمات آب و فاضلاب بر عهده شهرداری‌ها و استان‌ها بود. این مساله از طریق یک اصلاحیه بخش اساسی در سال 1990 با تصویب قانون شرکت‌های آب و فاضلاب استانی در سپتامبر 1990 تغییر یافت. در سپتامبر 2003، دولت ایران و بانک جهانی در مورد یک استراتژی برای بهبود هزینه‌های بازیافت و جمع‌آوری و افزایش کارایی توافق کردند. مشخص نیست که داده‌های اصلی در سال 2003 چه بود و تا چه حدی پیشرفت برای رسیدن به این اهداف انجام شده است. در نوامبر 2008 دولت اعلام کرد که ساخت 177 سد در کشور را تایید کرده است. سدها در ایران عمدتا برای تولید نیروگاه های آبی، آبیاری و کنترل سیل خدمت می کنند. با این وجود، یکی از پروژه‌های آب آشامیدنی و آب برای مصرف صنعتی در شهرهای قم، گلپایگان، دلیجان، ساوه، خمین و نیموار در استان‌های مرکزی قم، اصفهان و مرکزی ارائه می‌کند. در آوریل 2012، دولت پروژ‌ه‌ای را برای انتقال آب دریای خزر به مناطق مرکزی ایران راه‌اندازی کرد، که حدود 200 میلیون مترمکعب در سال آب فراهم می‌کند. در آوریل 2016، معاون وزیر انرژی ستار محمودی گفت شش شهر بزرگ بندرعباس، شیراز، کرمان، مشهد و همدان با کمبود شدید آب روبرو شده و منابع آب در 450 نقطه دیگر زیر فشار بودند. بخش‌هایی از ایران در 15 سال گذشته با خشکسالی روبرو بوده‌اند.   برای مطالعه ادامه مطلب روی لینک زیر کلیک نمایید. مسئولیت تامین و بهداشتی‌سازی آب در ایران      **ن  

تامین و بهداشتی‌سازی آب در ایران شاهد پیشرفت های مهمی بوده است، به ویژه از نظر افزایش دسترسی به منابع آب شهری، ضمن اینکه چالش های مهمی خصوصا در زمینه بهداشتی‌سازی و ارائه خدمات در نواحی روستایی همچنان ادامه دارد. بصورت سازمانی، وزارت انرژی مسئول سیاستگذاری است و شرکت های استانی مسئولیت ارائه خدمات را دارند.   دسترسی به آب در ایران این بخش با اختلاف گسترده‌ای در پوشش خدمات آب و فاضلاب همچنین بین نواحی شهری و روستایی مشخص شده است. برنامه نظارت مشترک برای بهداشتی‌سازی و تامین آب سازمان بهداشت جهانی و یونیسف، که ارقام دسترسی را براساس پیمایش و نظرسنجی های ملی نظارت می‌کند، دسترسی تخمینی در ایران از نتایج سرشماری 1996، 2006 و 2011 همچنین نظرسنجی چندگانه گروه شاخص 1995. براساس برآوردهای آن، در سال 2011 دسترسی به یک منبع بهبود یافته در تامین آب 98 درصد در مناطق شهری است که بیش از دو سوم ایرانیان زندگی می کنند. در نواحی روستایی 90% بود (87% اتصالات خانگی). دسترسی به فاضلاب در نواحی شهری در اواخر دهه 1990 19% تخمین زده شد. دسترسی به بهداشتی‌سازی بهبودیافته نزدیک به 100% تخمین زده شد.   منابع آب  در ایران بارش باران در ایران به شدت فصلی است و فصول بارانی بین مهر و اسفند است، در نتیجه در باقی سال زمین خشک است. تغییرات فصلی گسترده در جریان مشخصه رودخانه‌های ایران است. به عنوان مثال، رودخانه کارون در خوزستان، آب را در طی دوره های حداکثر جریان حمل می کند که ده برابر مقدار در دوره های خشک است. در مناطق متعدد، ممکن است بارشی وجود نداشته باشد تا هنگامی که طوفان‌های ناگهانی، همراه با باران سنگین، در عرض چند روز تقریبا به اندازه کل سال باران می‌بارد. کمبود آب با توزیع نابرابر آب همراه شده است. نزدیک دریای خزر، بارندگی به طور متوسط حدود 1.280 میلیمتر در سال است، اما در فلات مرکزی، و در زمین‌های پایین تا جنوب به ندرت بیشتر از 100 میلیمتر می‌شود.   بارش تجمعی با توجه به حوضه‌های آب (میلی متر):   ناحیه 2012/13 1970-2014 (متوسط) دریای خزر 405.2 423.3 خلیج فارس 343.6 358.6 دریاچه ارومیه 278.9 326.7 حوزه مرکزی 139.0 162.2 حوزه هامون 78.5 110.5 حوزه سرخس 244.5 203.9 ایران 203.9 238.6   منبع: وزارت انرژی، شرکت مدیریت منابع آب ایران   تعادل آب منابع آب تجدیدپذیر داخلی 128.5 میلیارد متر مکعب (BCM) در سال (متوسط 2001-1977) تخمین زده می‌شود. رواناب‌های سطحی در مجموع 97.3 میلیارد مترمکعب در سال است که 5.4 میلیارد مترمکعب آن در سال از زهکشی آبخیزها بدست آمده و بنابراین باید از مقدار کل کم شود. تعذیه آب‌های زیرزمینی حدود 49.3 میلیارد مترمکعب در سال تخمین زده شده که 12.7 میلیارد مترمکعب آن در سال از نفوذ در بستر رودخانه بدست آمده که باید کم شود. ایران 6.7 میلیارد متر مکعب در سال آب سطحی از پاکستان و مقداری از افغانستان از طریق رودخانه هلمند دریافت می‌کند. جریان رودخانه آراکس در مرز آذربایجان 4.6 میلیارد متر مکعب در سال تخمین زده شده است. رواناب سطحی به دریا و کشورهای دیگر 55.9 میلیارد مترمکعب در سال تخمین زده شده است.  سرانه موجودی آب در دوران پیش از انقلاب حدود 4.500 مترمکعب بود.  اما در سال 2009 این رقم به کمتر از 2.000 متر مکعب رسید. برداشت کل آب در سال 1993 حدود 70 میلیارد مترمکعب تخمین زده شد که در سال 2004 به 93 میلیارد متر مکعب رسید که از این مقدار 92% برای اهداف کشاورزی، 6% برای استفاده خانگی و 2% برای استفاده صنعتی بود. اگرچه این مقدار برابر 51% منابع آب تجدیدپذیر موجود واقعی است، برداشت سالانه از سفره‌های آب (57 میلیارد متر مکعب در سال 1993، 53 میلیارد متر مکعب در سال 2004) تقریبا بیش از بازده امن تخمینی (46 میلیارد متر مکعب) است. از 4.3 میلیارد متر مکعب در سال 1993 (6.2 در 2004) مورد استفاده برای مصرف خانگی، 61% از آب های سطحی و 39% از آبهای زیرزمینی تامین شده است.  از سال 2014، ایران از 70% کل آب شیرین تجدیدپذیر خود استفاده کرده که بالاتر از حد 40% توصیه شده مطابق با هنجارهای بین‌المللی است.      بخش اعظم آب مورد استفاده در کشاورزی به دلیل الگوهای مصرف ناکارآمد، بجای استفاده شدن تبخیر شده است. در سال 1999،  16 میلیارد متر مکعب آب برای تولید برق مصرف شد. نیروگاه گاز در ایران، آب مورد استفاده برای نیروگاه های حرارتی برق بیش از دو برابر مصرف آب خانگی است. آب شهر بزرگ تهران با جمعیت بیش از 13 میلیون نفری از آبهای سطحی سد لار در رودخانه لار در شمال شرقی شهر، سد لتیان در رودخانه جاجرود در شمال، رودخانه کرج در شمال غربی همچنین آبهای زیرزمینی در مجاورت شهر تامین می‌شود. ساکنین تهران بطور متوسط روزی 325 لیتر آب (86 گالن) مصرف می‌کنند. مصرف آب لوله‌کشی کشور 70% بیشتر و بالاتر از میانگین جهانی است.     برای مطالعه ادامه مطلب روی لینک زیر کلیک نمایید. نمک زدایی آب دریا در ایران   **ن

در ایران متوسط بارش سالانه 250 میلی متر تخمین زده شده که از 50 میلی متر در بخش‌هایی از حوضه آب های مرکزی تا بیش از 1600 میلی متر در برخی نواحی ساحلی نزدیک دریای خزر، متفاوت است. متوسط بارش سالانه جهانی بیش از 830 میلی متر است که ایران جز مناطق خشک و نیمه خشک دسته بندی می شود. در 50 سال گذشته، ایران با ده دوره خشکسالی شدید مواجه شده است. آخرین خشکسالی بین سالهای 2004-2001 بود که به طور قابل توجه ای دسترسی آب در تمام این بخش‌ها را به خطر انداخت. انتظار می‌رود که تغییرات آب و هوایی باعث افزایش بیشتر خطر خشکسالی در برخی بخش‌های کشور شود ضمن این که باعث سیلاب در بخش‌های دیگر می‌شود. از سال 2015، میزان سیلاب‌ها به میزان چشمگیری افزایش یافته است. بزرگترین سیلاب در تاریخ اخیر ایران در آوریل 2016 رخ داد که رودخانه کارون در جنوب غربی استان خوزستان ساحل را درهم شکست. از متوسط حجم بارش سالانه 400 میلیارد متر مکعب (BCM)، تخمین زده شده که 86% آن پیش از رسیدن به رودخانه‌ها تبخیر می‌شود. مجموع منابع آب تجدیدپذیر بلند مدت سالانه  120BCM  تخمین زده شده که از این مقدار حدود 78BCM وارد سیلاب‌های سطحی می‌شود. تخمین زده می‌شود تخلیه آب زیرزمینی حدود 42BCM در سال باشد، 11BCM توسط قنات‌ها (سیستم‌های تامین آب زیرزمینی) و چشمه‌ها، علاوه بر این 31BCM توسط چاه‌ها تخمین زد شده است. سرانه آب موجود حدود 1500 مترمکعب است که بطور قابل ملاحظه‌ای کمتر از سرانه 7000 مترمکعبی موجود در سال 1956 است.     شکل 1: شکست موجودی آب شیرین در ایران   ایران به شش ناحیه آبخیز اصلی و 31 ناحیه ثانویه تقسیم شده است. شش حوزه اصلی عبارتند از :  فلات مرکزی در میانه کشور (831000 کیلومترمربع) دریاچه ارومیه در شمال غرب (53000 کیلومترمربع) خلیج فارس و خلیج عمان در غرب و جنوب (430000 کیلومترمربع) دریاچه هامون در شرق (مشکیل هیرمند، 106000 کیلومترمربع) کاراکوم (سرخس) در شمال شرقی (44000 کیلومترمربع) دریای خزر در شمال (خزر، 170000 کیلومتر مربع) (نقشه 1)   تمام این حوضه‌ها، به جز خلیج فارس و خلیج عمان، حوضه‌های داخلی هستند. تقریبا نیمی از منابع آب تجدیدپذیر کشور در خلیج فارس و خلیج عمان قرار دارند که یک چهارم کشور را پوشش می‌دهد. با مقایسه، کمتر از یک سوم کل منابع آب تجدیدپذیر در حوزه مرکزی قرار دارند، که بیش از نیمی از کشور را پوشش می‌دهد، دریای خزر با مساحت 424.240 کیلومتر مربع، بزرگترین بدنه آب محصور در خشکی جهان است و حدود 22 متر زیر سطح دریا قرار دارد.   حوزه‌های اصلی ایران (نقشه 1) دریای خزر خلیج فارس و خلیج عمان دریاچه ارومیه مرکزی هامون سرخس نقشه ۱ حوزه های اصلی ایران    منابع آب در حوزه‌های اصلی ایران (شکل2) الف) درصد کل مساحت کشور (%) ب) درصد منابع آب تجدیدپذیر (%) ج) درصد کل بارندگی (%) شکل ۲ منابع آب در حوزه‌های اصلی ایران   منابع غیرمرسوم   استفاده مجدد از فاضلاب در سال 2001، 39 تاسیسات تصفیه خانه فاضلاب با ظرفیت کل 712.000 مترمکعب در روز وجود داشت که فاضلاب تولید شده توسط یک جمعیت 3.8 میلیون نفری را تصفیه می ‌کرد. فاضلاب تصفیه شده در واقع حدود 130 میلیون مترمکعب در سال بود. حدود 79 تصفیه خانه با ظرفیت کل 1.917 میلیون متر مکعب در روز در حال ساخت بود و 112 تصفیه خانه با ظرفیت کل 1.590 مترمکعب در روز برای تکمیل تا سال 2010 بررسی شده بود.   نمک‌زدایی در سال 2002، کل ظرفیت نمکزدایی ناخالص نصب شده (ظرفیت طراحی) 590.521 مترمکعب در روز یا تقریبا 215.5 میلیون مترمکعب در سال بود. آب نمکزدایی شده تولیدی حدود 200 میلیون مترمکعب در سال 2004 بود.   کیفیت آب در ایران درحال حاضر، بیش از 96% شهرهای ایران به سیستم تامین آب ایمن دسترسی دارند. آلودگی آب اغلب ناشی از کمبود بهداشت، عدم جمع‌آوری زباله و تخلیه پسماند جامد، فاضلاب شهری و صنعتی (ازجمله انواع آلاینده‌ها)، آفت‌کش‌ها و مواد کشاورزی شیمیایی است. این آلاینده‌ها شامل انواع مختلفی از عوامل بیماری و مواد معدنی مضر و مواد معدنی ارگانیک هستند که شناسایی، جداسازی و تصفیه آنها مشکل و گران است.       **ن

در همه جای دنیا، ماه های تابستان را به عنوان ماه های پر مصرف آب می شناسند. مردم، کارخانجات، مزارع، دامداری ها و ... درخواست های بیشتری برای منابع آب دارند. علاوه بر آن در کشاورزی و صنایع، مصرف مواد شیمیایی و آلاینده ها افزایش زیادی پیدا می کند. کشاورزان از سموم مختلف برای مزارع خود استفاده می کنند، کار قالیشویی ها و کارواش ها افزایش پیدا کرده و آنها نیز مواد شوینده بیشتری بکار می برند. همه این موارد و نظایر آن باعث ورود بیش از حد آلاینده های شیمیایی به منابع آب مانند رودخانه ها، چاه ها، برکه ها و ... می شود. همه این موارد باعث وارد شدن فشار کاری مضاعف به سازمان های تامین آب و تصفیه آب می شود. افزایش استفاده از مواد شیمیایی می‌تواند بر درخواست تصفیه آب اثر گذاشته و باعث افزایش نگرانی خانواده ها شود. استخرها، چمن زارها، میوه‌ها و سبزیجات تازه باعث می شود در تابستان درخواست بیشتری برای منابع آب وجود داشته باشد. در کنار آن سمپاشی و جلوگیری از رشد علف‌های هرز باغچه خانه، افزایش استفاده از مواد شیمیایی را به همراه دارد. این مساله بر این نیازهای آب و تصفیه آب در تابستان تمرکز دارد. امروزه سازمان های آب در کشورهای مختلف به دنبال پیاده سازی یک روش نوین تصفیه آب هستند که بتواند منابع آب زیرزمینی شور را مورد استفاده قرار دهد. این روش جدید باعث بهبود رشد و تولید محصول می‌شود و نسبت به زمانی که از آب های زیرزمینی به صورت مستقیم استفاده شود، کیفیت محصولات را بیشتر کرده و همچنین استفاده از آب لوله کشی شهری را برای کشاورزی و باغچه محدود می کند. با این روش جدید، تولید محصول  7.5 تا 70 درصد بسته به نوع محصول افزایش یافته است. هنگامی که در فعالیت‌های تابستانی از جمله شنا و یا آب دادن چمنزار و باغچه خود شرکت می کنید، به یاد داشته باشید که ممکن است نوسان شدیدی در فشار آب رخ دهد.   استفاده از الگوهای جدید مصرف آب می تواند بسیار موثر باشد. دانشمندان به دنبال یافتن روش های نوین تصفیه آب هستند که بتوانند بر مشکلات مصرف آب در تابستان غلبه کنند.       **ن

از فاجعه معدن در آلوده سازی آب تا آلودگی های ناشی از شکست هیدرولیکی در آب وقتی برآورد می شود که ۱۸۴ میلیون گالن (۶۹۷ میلیون لیتر) پساب های صنعتی در اوایل اکتبر به رودخانه مارکال Marca در مجارستان ریخته شده است، دانشمندان اظهار نمودند که آرسنیک و جیوه تهدیدی برای سلامت آب رودخانه محسوب شده و کیفیت آب رودخانه را کاهش داده است. این آلودگی ها تا چند صد مایل پایین رودخانه دیده می شود. از طرفی فاجعه گل و لای سمی در مجارستان زنگ هشداری بود برای اینکه بحث آلودگی آب در سراسر جهان در کانون توجه قرار بگیرد. علی رغم تلاش های زیاد برای تصفیه آب خروجی معادن و کارخانجات، توجه کمتری به این مساله شده است.   در مورد انتشار آلودگی به آب رودخانه ها، این سوال مطرح است که فاجعه بعدی در کجا ممکن است اتفاق بیفتد؟   تاثیرات معدن تنها بخش کوچکی از سنگ معدنی که کارگران معدن از خاک برداشت میکنند شامل طلا، مس، سرب، روی و فلزات دیگر است. بقیه آن زباله یا پسماندی است که شامل مقدار زیادی از فلزات و مواد معدنی اعم از مواد بی خطر تا بسیار سمی می باشد. این ضایعات ریزدانه اغلب در پسماند برکه ها هستند که میتوانند تا چند مایل مربع را پوشش دهند. متاسفانه سدهایی که پسماند برکه ها را نگهداری میکنند همیشه نمونه هایی از سطوح بالای طراحی مهندسی نیستند و در برخی از کشورها ممکن است به راحتی پسماندها را از طریق بلدوزر به یک خاکریز منتقل کنند، جانی مور Johnnie Moore زمین شناس دانشگاه مونتانا در این باره توضیح می دهد. او میگوید "هر وقت هر یک از مواد زائد شکست پیدا کند در واقع پتانسیل انتقال مقدار زیادی از زباله (های سمی) به سیستم رودخانه ای بوجود می آید. تابستان گذشته گروه شرکت معدنی زیجین Zijin Mining Group Co ، بزرگترین تولید کننده طلا در چین ، تخلیه زباله های اسیدی ناشی از معدن مس در استان فوجیان را داشت. بر اساس گزارش آژانس خبری رویترز، این حادثه ماهی های رودخانه تینگ Ting را که تغذیه یکسال ۷۰۰۰۰ نفر بود مسموم کرده و تجهیزات آبیشان را نیز آلوده ساخت. دو سال قبل جریان آب از یک معدن طلا در نزدیک دادونگ Dadong تجهیزات آب بیش از   ۲۰۰۰۰۰ نفر را آلوده ساخته بود . در طی چندین سال فجایع مشابهی در اسپانیا، پرو، فیلیپین و جاهای دیگر اتفاق افتاد و جاهای دیگری در چین هستند که دانشمندان آنها را تحت بررسی و کنترل قرار داده اند.   پساب های سمی دیگری وجود دارند و زمانی که با استفاده از جیوه و سیانور به استخراج مواد معدنی ارزشمند از سنگ پرداخته می شود، تولید میگردد. این پساب های سمی پتانسیل وقوع فاجعه زیست محیطی را دارند. در مکان هایی مانند حوزه آمازون در آمریکای جنوبی که در آن بطور مداوم از تکنیک های قدیمی و صد ساله برای استخراج طلا استفاده می شود، هنوز طیف گسترده ای از جیوه بکار می رود. متخصصین مغز و اعصاب در مورد جیوه هشدار میدهند که باعث مشکلات سیستم عصبی، فلج و حتی مرگ می شود. این در حالی است که وقتی از طریق ماهی هایی که در این آب بوده اند، مصرف می شود، ترکیبی ایجاد میکند که می تواند بعدا تجزیه شده و در سایر مرداب ها یا سدهای بزرگ آزاد گردد.  "متاسفانه مردم خیلی مراقب نیستند" مور Moore می گوید. البته در این فرایندها ورود مستقیم جیوه به آب پس از مدتی پایان می یابد. اما عناصر طولانی مدت که در آبراه ها و زنجیره غذایی باقی مانده اند و غلظتشان هم  روزبه روز زیاد شده تاثیر زیادی در سلامت انسان ها دارند. حتی اگر کیلومترها در پایین رودخانه باشد. محلول سیانید یکی دیگر از روش های استخراج است که بر روی پدهای صافی بزرگ برای جدا کردن طلا از سنگ معدن و مواد دیگر استفاده می شود. سنگ معدنی روی یک پد بزرگ انباشته شده است. برای جلوگیری از نشت و غوطه ور کردن سنگ، از طریق اسپری سیانید و یا سیستم های قطره ای پد را می پوشانند. مور میگوید وقتی چنین سیستمی به درستی کار میکند، راه حل هایی که برای بازیافت این مواد بکار روند، می توانند تاثیرات زیست محیطی را به حداقل برسانند. مور توضیح میدهد "اما اگر یک پد سیانید فرو بریزد این مواد میتوانند به داخل رودخانه نفوذ پیدا کنند و فجایع بزرگی مانند حادثه گویانا Guyana در سال۱۹۹۵ ، اتفاق بیفتد که این فاجعه باعث میشود رودخانه ها فوران کنند و به دلیل اینکه سرشار از سیانید هستند باعث مرگ تمام موجودات زنده در رودخانه شوند. قطعا این موارد همچنان اتفاق می افتند. در حالی که جلوگیری ار فجایع آینده به عنوان یک نگرانی بزرگ محسوب می شود، اما هنوز اتفاقات قدیمی و گذشته، بطور پیوسته موجب آلودگی رودخانه ها می شوند. آژانس حفاظت از محیط زیست EPA براورد کرده است که ۴۰ درصد از تمام حوزه های آبی در غرب ایالات متحده تحت تاثیر آلودگی های معدنی از قبیل جیوه و زهکشی اسید معدنی )آب اسیدی ای که ناشی از نشت معادن فعال و نیز معادن متروکه در زمانی است که مواد معدنی حفر شده در معرض آب و هوا قرار می گیرند) هستند. توقف یکباره چنین مشکلاتی، سخت یا غیر ممکن است. در بعضی نقاط باید تلاش های اصلاحی بطور نامحدود ادامه پیدا کند. "اینجا در حوزه رودخانه کلارک فورک Clark Fork مونتانا بعد از چندین دهه کار و میلیون ها دلار اصلاحات، هنوز در پساب کارخانجات آلودگی وجود دارد. هزاران هزار سال حتی بعد از تمامی این تلاشها طول میکشد تا به حالت اولیه بازگردد"، مور میگوید.   خاکستر زغال سنگ زغال سنگ بزرگترین تصویر از انرژی در جهان است. متاسفانه زمانیکه سوخته می شود، مواد زائد زیادی باقی میگذارد. پس مانده های حاصل از سوختن زغال سنگ معمولا به عنوان خاکستر زغال سنگ شناخته می شود. زمانیکه کربن زغال سنگ سوخته می شود، برخی از انواع فلزات سنگین بسیار سمی از قبیل آرسنیک، کادیوم، جیوه و ترکیبات تالیوم به شکل غلیظ در سراسر برخی از ۱۳۶ میلیون تن خاکستر زغال سنگ تولید شده در سال در ایالات متحده باقی میماند. بسیاری از این خاکستر زمین های خشک را می پوشاند. اما حدود یک سوم بستر ذخیره گاه خاکستر زغال سنگ، برکه های مرطوب می باشند. "اینها همان خاکستر زغال سنگی هستند که پتانسیل تبدیل شدن به فاجعه را دارند. مانند فاجعه ای که در تنسی Tennessee دیدیم." این مطلب را  باربارا گتلیب Barbara Gottlieb میگوید که مسئولیت هدایت مسائل زغال سنگ سیاه برای فیزیک دانان و مسئولیت های اجتماعی را به عهده دارد. در ماه دسامبر ۲۰۰۸ یک آبگذر در کینگستون، تنسی (Kingston, Tennessee) شکسته شد که یک میلیارد گالن لجن، همه مزارع و خانه ها را دفن کرد. باعث طغیان رودخانه ایموری Emory شد، باعث کشته شدن ماهی ها و حیوانات بیشماری شد و خشم و بحث در مورد تاثیرات خاکستر زغال سنگ بر سلامت و محیط زیست را ایجاد کرد. اما حوزه کینگستون تنها مورد فاجعه نبود. گتلیب میگوید: "EPA  آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا به ارزیابی پتانسیل آسیب های جدی آبگیرهای حاوی خاکستر زغال سنگ پرداخته که در صورت نشت دیوار حایل، خسارت های ایجاد شده و حتی تلفات جانی برای انسان و اکوسیستم  را به دنبال دارد. آنها ۴۹ برکه ذخیره سازی (پراکنده در سراسر کشور) را که حاوی پتانسیل بالای خطر و ۱۹ برکه دیگر که دارای پتانسیل خطرناک مهمی هستند، شناسایی کردند". حتی اگر آن برکه ها شکسته نشوند، محیط شناسان از اینکه در طول زمان آلاینده ها وارد سیستم های آبی شوند واهمه دارند.   اما خاکستر زغال سنگ چقدر خطرناک است؟ گروه صنعتی مانند انجمن خاکستر زغال سنگ آمریکا، بر اینکه در حال حاضر زباله های خطرناک ایجاد شده توسط EPA  در نظر گرفته نشده است، تاکید میکند. در واقع با حمایت دولت بسیاری از آن برای استفاده در محصولاتی مانند بتن، سیمان، دیوار ترمیمی و در ساخت وساز بازیافت شده است. کنراد دان ولز Conrad Dan Volz از مرکز دانشگاهی محیط زیست سالم و جوامع در پترزبورگ از جمله کسانی است که بر این عقیده اند این مواد خطرناک اند. او میگوید: "حداقل ۲۰ مطالعه علمی و کارشناسی شده در نشریه پییر ریویو وجود دارد که به وضوح نشان میدهند که حیواناتی که در معرض خاکستر معلق هستند، از اثرات ژنوتوکسیک genotoxic رنج میبرند. نشان داده شده است که سمندرها، قورباغه ها و وزغ ها دارای سطح آرسنیک صد برابر نسبت به سابق هستند که بر رشد، تولید و بقایشان تاثیر میگذارد. مشکلات زیست محیطی جدی ای از خاکستر زغال سنگ وجود دارند که نمیتوان نادیده گرفته شوند." ولز Volz  تاکید کرد که تکنولوژی های تمیزتر انتشار زغال سنگ در واقع خاکستر را با محصولات سمیتر ایجاد کردند. وی اضافه میکند : "ما نمیتوانیم سرب را به طلا تبدیل کنیم، اگر در زغال سنگ، زمانی که آن را میسوزانید آرسنیک زیاد یا هر چیز دیگری وجود داشته باشد، در صورتیکه آن مواد هنگام سوختن خارج نشوند و انباشته شوند، خاکستر غلیظ تر میشود. این راهی است که جواب میدهد، هیچ راهی برای خلاصی و آزادیش وجود ندارد." دولت اوباما Obama بزودی به مذاکرات یک طرفه یا دیگر مباحث در مورد خاکستر زغال سنگ خواهند پرداخت. در حال حاضر هر ایالت آمریکا مقررات خود را برای خاکستر زغال سنگ ایجاد میکند و میتوانند بطور گسترده آن مقررات را از یک ایالت به ایالت دیگر تغیر دهند. اما دو قانون نظارت در سطح فدرال با هم به بررسی این موضوع میپردازند. در فدرال یکسری قوانین به الزامات مورد نیاز جهت خاکسترهای خطرناک می پردازد و دیگری خاکستر بی خطر را برچسب گذاری کرده و تدوین مقررات را به عهده ایالات ها میگذارد. آیا پاکسازی در سطح گسترده میتواند پاسخگوی نشت تنسی Tennessee باشد، بگویید کدام قاعده ممکن است با شکست مواجه شود؟ گوتلیب گفت: EPA به وضوح جدیت این موضوع را دریافت. کارگران لباس ها و عینک های حفاظتی پوشیدند، خانواده ها به مکان های دورتر منتقل شدند و حتی ذرات و خاک مصرفی اشباع شده را با کامیون و بولدوزر دور کردند.   استخراج گاز و نفت اجرای حفر زمین برای منابع جدید نفت و گاز در سراسر جهان در حال انجام است. اما در حال حاضر جایی آشفته تر از منطقه مارسلوس Marcellus نیست که سنگ برش خورده ۹۵۰۰۰ مایل مربعی (۲۴۶۰۰۰کیلومتر مربع) بیش از ۳۸۹ میلیون سال در آنجا مانده است. این بستر محل ذخیره گاز طبیعی بین ۵۰ تریلیون تا ۵۰۰ تیریلیون فوت مکعب می باشد. دومین منبع ذخیره گاز بعد از حوزه گاز پارس در ایران که بخش هایی از دنیا را که تشنه انرژی هستند، تامین می کند.  توسعه ذخایر گاز طبیعی در منطقه در مراحل ابتدایی است. استخراج تمام آن گاز باعث تقویت اقتصاد محلی شده و یک منبع داخلی مهم انرژی است که میتواند برای چندین دهه منطقه را قدرتمند کند. اما آینده در میان نگرانی های زیست محیطی دیده می شود که مرتبط با حرکت شدید Great Shale Gas Rush  می شود. کنراد دان وولز از دانشگاه پیترزبورگ معتقد است که مشکلات زیست محیطی به راحتی از طریق راه اندازی چاه ها شروع می شود. مردم خیلی به این قضیه فکر نمی کنند. اما مسیله فرسایش و رسوبات جدی همراه با پاکسازی محوطه چاه ها به وسعت سه تا پنج هکتار وجود دارد. در پنسیلوانیا در مورد ۱۰۰۰۰۰ چاه، علاوه بر پاکسازی فضاها برای ایستگاه های کمپرسور، خطوط لوله و زیر ساخت های دیگر در بیش از ۲۰ تا۳۰ سال آینده صحبت می شود. وولز میگوید"حفاری سنگ ها را نیز در معرض سولفید غنی قرار میدهد، که در سطح زمین میتواند در مواجهه با هوا و آب واکنش نشان داده و تولید محلول سولفوریک نماید که تا حدودی مشابه اسید تخلیه معدن است. این تاثیرات آبی حتی در زمان حفاری چاه ها که با طرح و برنامه انجام می شود نیز باید مورد توجه قرار بگیرند. اما همانطور که قبلا دیده شد، نفتی که در خلیج فارس و جاهای دیگر نشت کرد، ممکن است دوباره پیش بیاید، حفاری همیشه مطابق نقشه پیش نمی رود. علیرغم تلاش فراوان برای حفاظت از منابع آب و جلوگیری از دست دادن گاز از طریق پوشش چاه با فولاد و روکش بتنی، وولز میگوید هر چاهی پتانسیل نشت گاز یا نفت را در طول زمان دارد. فرار گاز و مایعات از لوله کشی ها و رفتن به سفره های آب، بارها در هر جایی که آب و نفت یافته شده مشاهده می شود. در حال حاضر با وجود اینکه ردیابی دقیق جایی که آلودگی های آب در آنجا اتفاق می افتد مشکل است، برخی از ساکنین و جوامع  در مناطق شیل shale آب آلوده را تجربه کرده اند. به تازگی بررسی های زیادی بر روند انشعابات اصلی و دسترسی به گاز (شکست یا استخراج هیدرولیکی) متمرکز شده اند. برای استخراج از مقدار زیادی آب - حدود ۴میلیون گالن (۱۵ میلیون لیتر)- استفاده می شود. حدود ۲۰ تا ۵۰ درصد مایع آبکی به عنوان آب فوق العاده شور خارج می شود که بطور بالقوه مملو از فلزات سنگین می باشد. سازمان حافظت از محیط زیست پنسیلوانیا DEP ، از سال ۲۰۰۸ حداقل ۱۳۰ نشت را ثبت کرده است. این روش انفجاری از ترکیب آب شیمیایی و شن و ماسه در چاه ایجاد می کند که منجر به زلزله کوچکی شده، شیل را شکسته و گاز را منتشر می کند.   بقیه مایع در لایه شیل در عمق ۴۰۰۰ تا ۸۵۰۰ فوتی (۱۲۲۰ تا ۲۵۹۰ متر) باقی میماند. مقامات صنعت میگویند این آب بی ضرر بوده و هرگز قابل انتقال به سطح نیست و نشتی در جایی که چاه های آب آشامیدنی چند صد فوت زیر زمین قرار گرفته اند، دیده نشده است. اما سازمان حفاظت از محیط زیست به نظر میرسد نسبت به خوش بین بودن این فرایند اطمینان کمتری دارد. آژانس در حال حاضر درحال انجام یک مطالعه علمی در نشریه پییر ریویو برای بررسی هرگونه روابط بین روند استخراج نفت و آب آشامیدنی می باشد. آژانس در این وب سایت نوشته است: "سازمان حفاظت از محیط زیست با کنگره موافق می باشد. نگرانی های جدی برای شهروندان و نمایندگانشان در مورد تاثیر پتانسیل هیدرولیکی، استخراج آب آشامیدنی، سلامت انسان و محیط زیست دارند که خواستار مطالعات بیشتر هستند."   آیا رودخانه ها بسمت آینده ای نامشخص میروند؟ مطابق نوشته های سم شناس دانشگاه فناوری تگزاس رونالد کندال Ronald Kendall: رودخانه ها در تاریخ  اهمیت فراوان داشته اند، در حال حاضر ما در استخراج بیش از حد آب به نقطه ای رسیده ایم که رودخانه ها در این سیاره با بحران مواجه شده اند. برای یافتن رودخانه های بزرگی که تا این حد تحت فشار نباشند باید به مناطق دور دستی مثل سیبری و اسکاندیناوی بروید. تهدیدات سمی مانند پسماند های معدن و زغال سنگ، توسط بسیاری از دیگر مسائل اجتناب ناپذیر و تا حد زیادی قابل پیشگیری بهم مرتبط شده اند. کندال توضیح میدهد که "یانگ تسه Yangtze توسط آلودگی های صنعتی در معرض تهدید است. توسعه زیر ساخت ها در دانوب Danube، تالاب ها و دشت های سیلابی را نابود کرده است. به همین دلیل است که موضوع جاری شدن سیل در حال حاضر بسیار مهم است. ما از آب Rio Grande ریوگراند بیش از حد استخراج می کنیم. حتی کلورادو از دلتایش تا این حد استخراج نمی کند. اما در حالی که تصویر حاضر یکی از آب های باکیفیت در سراسر جهان در معرض خطر قرار دارد، کندال تاکید می کند که اگر سیستم های رودخانه ای مورد توجه و محافظت شوند، آینده به این شکل نخواهد بود. "اگرشما بتوانید آلودگی ها و برداشت بیش از حد را متوقف کنید، طبیعت برای بهبود خود کار فوق العاده ای انجام میدهد."         **ن

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شیراز گفت: حدود 630 کیلومتر از 3300 کیلومتر شبکه آب، دچار فرسودگی است که این امر موجب هدر روی حدود 25 درصد از کل آب شرب در شیراز می‌شود. به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه فارس، نظرپور، دوشنبه 12 بهمن در جمع خبرنگاران، اصلاح این میزان از شبکه فرسوده را نیازمند تامین اعتبارات سنگین و صرف زمان طولانی برای این منظور دانست و گفت: سالانه حدود 100 کیلومتر از این شبکه اصلاح می‌شود که کافی نیست. البته جلسات زیادی خصوصا پس از برجام با شرکت‌های خارجی از ژاپن، کره و کانادا برگزار کرده‌ایم. امیدواریم بتوانیم با استفاده از ظرفیت‌ فاینانس و با حضور بخش خصوصی این اقدام را اجرایی کنیم. وی با بیان اینکه همزمان با ایام‌الله دهه مبارک فجر، سه پروژه عمرانی به ارزش 452 میلیارد ریال آماده بهره‌برداری شده است، خاطرنشان کرد: سه پروژه اصلاح و توسعه شبکه آب به حجم 100 کیلومتر و توسعه شبکه فاضلاب به حجم 90 کیلومتر و مخزن 3 هزار متر مکعبی ذخیره آب، آماده بهره‌برداری شده است. با اجرای این طرح‌ها امکان واگذاری 20 هزار انشعاب فاضلاب و 18 هزار انشعاب آب فراهم شده است. وی همچنین از اجرایی شدن پروژه تصفیه‌خانه شرق شهر صدرا تا پایان امسال خبر داد و گفت: این پروژه نیازمند 400 میلیارد ریال اعتبار بود که تامین شده است و اکنون در مرحله انتخاب پیمانکار قرار دارد. این مقام مسئول با بیان اینکه حفر و تجهیز 8 چاه جدید آب در شیراز یکی از برنامه‌های آتی این شرکت است، ادامه داد: اجرای 120 کیلومتر طرح شبکه فاضلاب و اصلاح و توسعه 110 کیلومتر شبکه آب به همراه ساخت 38 هزار مترمکعب مخزن ذخیره آب نیز در دستور کار قرار دارد. وی با اشاره به اجرای رینگ مخازن شرق و جنوب شیراز به طول 34 کیلومتر به‌ عنوان یکی از برنامه‌های عمرانی شرکت آبفا شیراز، بیان کرد: تاکنون 72 کیلومتر از این شبکه اجرا شده است که با تکمیل آن امکان واگذاری 20 هزار فقره انشعاب آب و 25 هزار انشعاب فاضلاب فراهم خواهد شد. وی همچنین با ابراز امیدواری نسبت به رفع مشکلات تامین نقدینگی برای اجرای طرح‌های توسعه و اصلاح و بهینه‌سازی شبکه‌های آب و فاضلاب و احداث تصفیه‌خانه‌های جدید، بیان کرد: با توجه به اینکه برجام به سرانجام رسید، امیدوار هستیم که امکان تامین منابع بانکی و اجرای فاینانس برای توسعه شبکه فاضلاب شهری ایجاد شود. نظرپور گفت: هم‌ اینک 100 درصد جمعیت شهری در شیراز از نعمت آب آشامیدنی بهداشتی بهره‌مند هستند و بالغ بر 55 درصد از کل جمعیت شهری به شبکه فاضلاب شهری متصل شده است. مدیر عامل شرکت آبفا شیراز همچنین از فعال شدن پروژه احداث تصفیه‌خانه شماره 2 شیراز خبر داد و گفت: این پروژه به‌ مدت 2 سال و به‌ دلیل تحریم متوقف شده بود و اکنون شاهد حضور مجدد پیمانکار اتریشی طرح و تداوم کار هستیم و امیدواریم طی یکسال آینده خط آب و طی دو سال آینده خط لجن تصفیه‌خانه تکمیل شود. نظرپور از افزایش 12 درصدی اعتبارات برای سال 95 خبر داد و گفت: تاکنون بین 30 تا 50 درصد اعتبارات مصوب عمرانی بخش‌های آب و فاضلاب اختصاص داده شده است و امیدواریم باقیمانده این اعتبارات تا پایان سال مالی، تامین و جذب شود. مدیر عامل شرکت آبفا شیراز تصریح کرد: سالانه 130 میلیون مترمکعب آب شرب بهداشتی تولید می‌شود و 100 میلیون متر مکعب آن به مصرف می‌رسد.       **ن

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی آب ایران, اگرچه چند ماه پیش برخی کارشناسان در همایشی با موضوع «آب، فرهنگ و جامعه» عنوان کردند ایران تا پنج سال آینده شاهد جنگ فراگیر آب در داخل شهرها و بین مناطق و استان‌ها خواهد بود، اما اکنون و خیلی زودتر از آن موعد خبرهایی مبنی بر اختلافات و اعتراضات درباره موضوع آب در مناطق مختلف کشور منتشر می شود. بحران آب چه تبعاتی برای کشور در بر دارد؟   جنگ آب شدت خواهد یافت محمد درویش مدیر کل دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: «در صورت تداوم غلبه تفکر سازه ای در مدیریت آب، یعنی تفکری که منجر به سدسازی مداوم و اجرای طرح های انتقال آب بین حوزه ای می شود، بیم آن می رود که جنگ آب در ایران شدت پیدا کند.» وی ادامه داد: «اکنون نشانه هایی از کدورت میان خوزستانی ها و اصفهانی ها بروز کرده و هموطنان خوزستانی به شدت به تعدد طرح های انتقال آب بین حوزه ای و سدسازی ها اعتراض دارند. همچنین اینگونه اختلافات میان هموطنان ما در منطقه سامان در سرشاخه های کوهرنگ با کاشانی ها وجود دارد که به شدت درباره تونل گلاب 1 و 2 اعتراض دارند.» وی افزود: «بختیاری ها نیز درباره طرح بهشت آباد با اصفهانی ها اختلاف دارند و مردم منطقه ناقان با بروجنی ها درباره طرح انتقال آب سبزکوه مشکل دارند. همچنین مردم الیگودرز با مردم قم درباره حقابه به شدت مشکل دارند و مردم منطقه تالوار هم اعتراضاتی به دلیل سدی که قرار است در زنجان افتتاح شود و هنوز افتتاح نشده دارند.» این کارشناس محیط زیست اظهار کرد: «همچنین مردم منطقه میناب در هرمزگان به شدت نسبت به احداث سد استقلال معترض هستند و معتقدند حقابه تالاب جلگه حاصلخیز میناب برای نیازهای صنعت و شرب به بندرعباس انتقال پیدا کرده است. در منطقه ورزنه همین مشکل را مردم شرق اصفهان با یزدی ها دارند و مردم زرین گل در علی آباد کتول نیز با مردم شاهرود و سمنان درباره طرح انتقال آب مشکل دارند.» وی ادامه داد: «لذا دولت باید به جای غلبه این تفکر در مدیریت آب کشور و برهم زدن تراز آبی حوزه های آبخیز کشور که منجر به بروز کدورت هایی میان مردم می شود که حتی اگر مشکل آب حل شود، ممکن است این کدورت ها تا چند نسل باقی بماند، از روش های جایگزین و کم خطرتر استفاده کند.» وی تصریح کرد: «لذا اکنون جنگ آب در کشور وجود دارد اما می توان آن را در مرحله کنونی مهار کرد و اجازه نداد شدت پیدا کند. لذا قبل از آنکه این منازعات شدت یابد تا وزارت کشور ناچار شود وارد عرصه شود، بهتر است وزارت نیرو این بحران را حل و فصل کند.» مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست خاطرنشان کرد: «خوشبختانه اخیرا وزیر نیرو دستور خوبی مبنی بر پایان عصر سدسازی در ایران صادر کردند و اینکه هرکس برق را از طریق استحصال انرژی های نو تامین کند دولت تا 900 تومان این برق را می خرد، در صورتی که تا قبل از این قیمت آن 150 تومان بود و چون هزینه تولید برق از این طریق 700 تومان می شود کسی در این زمینه سرمایه گذاری نمی کرد. لذا اکنون این بهانه از سدسازان گرفته شده که بخواهند به بهانه تولید برق سد بسازند.»   80 درصد بحران آب ناشی از ناکارآمدی مدیریتی است درویش در پاسخ به این سوال که بحران آب در ایران تا چه میزان ناشی از شرایط اقلیمی و تا چه میزان ناشی از ناکارآمدی مدیریتی است؟، گفت: «در یک برآورد خوش بینانه دست کم 80 درصد بحران آب در ایران ناشی از مدیریت نامتوازن با توانمندی های اکولوژیکی سرزمین ایران است و تنها 20 درصد آن ناشی از تنگناهای اقلیمی و خشکسالی است.» وی ادامه داد: «از جمله اقدامات نامتوازن این مدیریت می توان به این موضوع اشاره کرد که در حالی که ایران در کمربند خشک جهان قرار گرفته، اجازه داده شده بیش از 300 هزار چاه غیرمجاز حفر شود و حدود 1000 سد ساخته شود تا افت سطح آب زیرزمینی با ریشه های انسانی به بیش از 2 متر در سال و در گستره ای به وسعت 100 میلیون هکتار افزایش یابد.» وی افزود: «ما در منطقه سبلان که دیگر نباید با کمبود آب روبرو باشیم، در حالی که اکنون در منطقه آبی‌بیگلو با نشست زمین روبرو هستیم. یا به طور مثال چرا در منطقه چهارمحال بختیاری که 10 درصد آب های سطحی ایران از این منطقه سرچشمه می گیرد باید 60 روستا بدون آب بمانند؟!»   100 میلیارد متر مکعب استحصال، 8 میلیارد متر مکعب نیاز درویش گفت: «مجموع آب شربی که 78 میلیون ایرانی برای یک سال نیاز دارند 8 میلیارد متر مکعب است. این رقم را مقایسه کنید با 10 میلیارد متر معکب که کشورهای حوزه خلیج فارس فقط از طریق آب شیرین کن ها تامین می کنند، در حالی که مجموع جمعیت کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس نصف جمعیت ایران هم نمی شود.» وی ادامه داد: «یا به طور مثال آب شرب مورد نیاز مردم عربستان 2.5 میلیارد متر مکعب است، اما مجموع آب قابل استحصال این کشور 1 میلیارد متر مکعب است. یعنی عربستان حتی برای تامین آب شرب با مشکل مواجه است. این در حالی است که در بدترین سناریو آب قابل استحصال ایران 100 میلیارد متر مکعب است، اما همانطور که عنوان شد میزان آب شرب مورد نیاز مردم ایران فقط 8 میلیارد متر مکعب است.»   8 درصد منابع آبی، نیازهای آب شرب ایرانیان را تامین می کند وی افزود: «یعنی در بدبینانه ترین سناریو تنها 8 درصد از منابع آبی ایران می تواند نیازهای آب شرب ایرانیان را تامین کند و حتی اگر با خشکسالی 50 یا 60 درصدی روبرو شویم بازهم نباید کابوسی بنام تامین آب شرب برای مردم ایران وجود داشته باشد.»   منافع اقتصادی عامل اصلی مشکلات است وی ادامه داد: «اکنون حدود 500 هزار میلیارد تومان در این حوزه هزینه شده و برای تکمیل طرح های نیمه تمام نیازمند 150 هزار میلیارد تومان دیگر هستند و این واقعا وسوسه برانگیر است. لذا علت مسئله منافع اقتصادی ماجرا است که اجازه نمی دهد بخش های دیگر، متوازن با آموزه های توسعه پایدار در کشور رشد کنند و شاید شکل گیری برخی بحران ها باعث شود آدرس های اشتباهی که داده می شود تصحیح شود.» فرارو     **ن