
دولت ایران سرمایه گذاری های فراوانی را در زمینه نمکزدایی آب دریا و لوله کشی به منظور تامین آب از سواحل جنوبی به داخل کشور انجام می دهد. در مرحله اول، تاسیسات نمکزدایی باید ساخته شوند تا آب شهرهای ساحلی را تامین کنند، در مرحله دوم به شهرهایی بر روی فلات مرکزی هم باید خدماترسانی شود.
انتظار میرود تاسیسات و لولهکشیها توسط بخش خصوصی تحت قرارداد ساخت و ساز انجام شود، که دولت هزینههای سالانه برای آب تولید شده را پرداخت میکند. چنین قراردادهایی برای تاسیسات نمکزدایی در حال حاضر مقیاس کوچک با شرکتهای ایرانی وجود دارد و انتظار میرود به قراردادهای بزرگتر با شرکتهای بینالمللی گسترش یابد. انتظار میرود برق مورد نیاز برای تاسیسات نمکزدایی حداقل تا حدی توسط نیروگاههای هسته ای کوچک تامین شود.
حمید چیتچیان وزیر نیرو گفت که از طریق 50 تاسیسات نمکزدایی، آب نمکزدایی شده به 45 میلیون نفر در 17 استان ارائه خواهد شد، بدون اینکه اشارهای مشخص به هزینهها یا منابع مالی آن کند. در ابتدا، آب نمکزدایی شده در بندرعباس به استان کرمان منتقل خواهد شد.
زیر ساخت های آبی
بیشتر آب آشامیدنی در ایران از طریق زیرساخت های مدرن مانند سدها، مخازن، خطوط لوله انتقال طولانی که برخی از آنها بیش از 300 کیلومتر طول دارند و چاههای عمیق تامین شده است. 42 سد بزرگ در ایران درحال کار است که ظرفیت ذخیرهسازی ترکیبی آنها 33 میلیارد متر مکعب در سال میباشد. هرساله به علت رسوب گذاری این سدها حدود 200 میلیون متر مکعب از ظرفیت ذخیرهسازی خود (0.75- 0.5%) را از دست میدهند. بیشتر سدها، سدهای چند منظوره برای نیروگاه های آبی، آبیاری، کنترل سیلاب و در بیشتر موارد تامین آب آشامیدنی هستند.
آب در ایران برای آبیاری و تزیین باغهای سنتی مانند باغ ارم در شیراز استفاده می شود.
تخمین زده شده که حدود 500.000 چاه عمیق و کم عمق در کشور ایران وجود دارد. بسیاری از این چاهها غیرقانونی هستند. بطور تقریبی حدود 60.000 سیستم کاریز سنتی در مناطق فلات ایران مثل یزد، خراسان و کرمان، همچنین امروزه برای آبیاری و تامین آب آشامیدنی در مناطق روستایی و شهرهای کوچک استفاده میشود. قدیمیترین و بزرگترین کاریز در شهر گناباد است که پس از 2700 سال همچنان آب آشامیدنی و کشاورزی برای حدود 40.000 نفر را تامین میکند. عمق چاه اصلی آن بیش از 360 متر و طول آن 45 کیلومتر است.
آلودگی آب
آلودگی آب ناشی از فاضلاب صنعتی و شهری و همچنین کشاورزی است. در خصوص فاضلاب شهری، بیشتر فاضلاب جمعآوری شده بصورت تصفیه نشده تخلیه شده و منبع بزرگی از آلودگی برای آبهای زیرزمینی را تشکیل داده و خطری برای سلامت عمومی است. در برخی شهرها که فاضلاب بهداشتی وجود ندارد، خانوارها فاضلاب خود را در راهآبهای بازِ آب باران تخلیه میکنند.
تاریخچه و توسعههای اخیر
دولت برنامه ساخت یک سد بزرگ در سال 2008 را اعلام کرد. بیشتر سدهای ایران، از جمله کارون 3 برای نیروگاه های آبی، کنترل سیلاب و آبیاری ساختهشدهاند و نه تامین آب آشامیدنی. تا سال 1990، بخش آب و بهداشتیسازی به شدت غیرمتمرکز بود. بیشتر خدمات آب و فاضلاب بر عهده شهرداریها و استانها بود. این مساله از طریق یک اصلاحیه بخش اساسی در سال 1990 با تصویب قانون شرکتهای آب و فاضلاب استانی در سپتامبر 1990 تغییر یافت.
در سپتامبر 2003، دولت ایران و بانک جهانی در مورد یک استراتژی برای بهبود هزینههای بازیافت و جمعآوری و افزایش کارایی توافق کردند. مشخص نیست که دادههای اصلی در سال 2003 چه بود و تا چه حدی پیشرفت برای رسیدن به این اهداف انجام شده است.
در نوامبر 2008 دولت اعلام کرد که ساخت 177 سد در کشور را تایید کرده است. سدها در ایران عمدتا برای تولید نیروگاه های آبی، آبیاری و کنترل سیل خدمت می کنند. با این وجود، یکی از پروژههای آب آشامیدنی و آب برای مصرف صنعتی در شهرهای قم، گلپایگان، دلیجان، ساوه، خمین و نیموار در استانهای مرکزی قم، اصفهان و مرکزی ارائه میکند.
در آوریل 2012، دولت پروژهای را برای انتقال آب دریای خزر به مناطق مرکزی ایران راهاندازی کرد، که حدود 200 میلیون مترمکعب در سال آب فراهم میکند. در آوریل 2016، معاون وزیر انرژی ستار محمودی گفت شش شهر بزرگ بندرعباس، شیراز، کرمان، مشهد و همدان با کمبود شدید آب روبرو شده و منابع آب در 450 نقطه دیگر زیر فشار بودند. بخشهایی از ایران در 15 سال گذشته با خشکسالی روبرو بودهاند.
برای مطالعه ادامه مطلب روی لینک زیر کلیک نمایید.
مسئولیت تامین و بهداشتیسازی آب در ایران
**ن