بخش دوم اخبار مسئولیت تامین و بهداشتی سازی آب در ایران . برای مطالعه بخش اول روی لینک قبل کلیک نمایید.

جنبه‌های مالی

سرمایه‌گذاری

تا سال 2005، بودجه ملی برای بخش آب 1.400 میلیارد ریال بود که در سال 2008 به 3.500 میلیارد ریال (350 میلیون دلار به نرخ تبادل رسمی) افزایش یافت. این بودجه شامل سدهای چند منظوره و آبیاری همچنین تامین و بهداشتی‌سازی آب است. دولت در سال 2011 گفت که سرمایه‌گذاری طی 15 سال آینده باید به 150 میلیارد دلار برسد، 20 درصد آن توسط بخش خصوصی تامین خواهد شد.

بازگشت هزینه

بطور متوسط، خدمات دهندگان به علت تعرفه‌های پایین و جمع‌آوری کم صورتحساب‌ها نمی‌توانند هزینه‌های عملیات و نگهداری را برگردانند. برای مثال، شرکت‌های آب و فاضلاب استان اهواز و شیراز حداقل قبل از سال 2004 ، ضرر زیادی را متحمل شدند. عملکرد مالی این شرکت‌ها به علت کاهش تلفات آب با 38 درصد در سال 2002 و 2003 در اهواز و حدود 30 درصد در شیراز بدتر شد. از قبوض صادره آب حدود 7۳% در سال 2003 و 2002 در اهواز جمع‌آوری شد درحالیکه در شیراز بالاتر بود.

تعرفه‌ها

سیستم تعرفه شهری فعلی براساس یک نرخ ثابت است که براساس اندازه اتصال لوله و نوع مشتری (خانگی یا سایر) و افزایش تعرفه به ازای بالا رفتن حجم تعیین می‌شود. نرخ ثابت، یا هزینه اشتراک در سال 2004، حدود 2.000 ریال برای بیشتر مشتریان خانگی بود در حالی که ساختار تعرفه‌های متغیر براساس یک فرمول پیچیده بود. این فرمول برای تمام شرکت‌ها یکسان است و اگر میزان مصرف کمتر از 5 مترمکعب در ماه باشد، هیچ هزینه اضافه مصرف بدان تعلق نمی‌گیرد.

بالاتر از این حداقل، با افزایش میزان مصرف تعرفه افزایش می‌یابد و به طور کلی بین شرکت‌ها متفاوت است. متوسط تعرفه حجمی کشور در سال 2002 حدود 6 سنت امریکا بود. از 2 سنت برای مصرف ماهانه کمتر از 20 متر مکعب تا حدود 4.5 سنت و 12.5 سنت به ترتیب برای 20 تا 40 متر و بیش از 40 متر مکعب برای مصرف ماهانه متغیر است.

براساس اطلاعات بانک جهانی، ساختار نرخ برای نرخ حجمی و نرخ اتصال به طور غیرلازم پیچیده است. تعرفه‌های حجمی براساس فرمول پیچیده‌ای هستند که براساس مصرف و شرکت‌های آب و فاضلاب متفاوت است. به دلیل این پیچیدگی، این ساختار تعرفه فاقد شفافیت است.

 علاوه بر این، این ساختار به گونه‌ای است که وقتی مصرف از 20 متر مکعب یا کمی کمتر به حجم کمی بالاتر می‌رود، قیمت بیش از سه برابر می‌شود. با توجه به صورت حساب های فاضلاب، فقط در محله‌هایی که شبکه فاضلاب وجود دارد دریافت شده و درصدی از قبض آب (70%) است. متوسط حق انشعاب حدود 310 دلار امریکا برای کل کشور و حداقل مبلغ تقریبا معادل 150 دلار امریکا است. با چند استثنا، هزینه انشعاب فاضلاب همانند آب است. 

این هزینه ها بین سال های 1999 تا 2003 بطور منظم با نرخ 10% سالانه افزایش یافته بغیر از سال 2000 که افزایش 15% داشت. علاوه بر هزینه انشعاب، شرکت‌های آب و فاضلاب هزینه کاملی برای اتصال خانگی دریافت می‌کنند. این هزینه ها بین سال های 1999 تا  2003 ، با نرخ 10٪ سالانه به طور منظم افزایش یافته است، به استثنای سال 2000 که هزینه آن 15٪ افزایش یافته است.

همکاری خارجی

شریک خارجی اصلی بخش آب و بهداشتی‌سازی ایران در دهه نخست قرن 21 بانک جهانی بود. امروز اصلی‌ترین شرکای خارجی بانک توسعه اسلامی، سازمان ملل متحد و سازمان های غیر دولتی هستند.

برای مطالعه ادامه مطلب روی لینک زیر کلیک نمایید.

مسئولیت تامین و بهداشتی‌سازی آب در ایران بخش سوم

**ن